Taal vormt het voertuig voor denken en leren, voor communicatie en kennisdeling, en voor persoonlijke en professionele ontwikkeling. In het hoger beroepsonderwijs breiden studenten hun talige repertoire uit met de complexere taal van de studie en de specifieke taal van het vakgebied. De centrale rol van taal bij het denken, het leren en de beroepsuitoefening maakt taalontwikkeling tot een kernaspect van ons onderwijs.
Verbinding met het onderwijs van Hogeschool Rotterdam
De expertisekring Taalbewust hoger onderwijs ondersteunt opleidingen, samen met de taalonderwijsadviseurs van Taal & Toelating, bij het evidence informed inbedden van taal in de curricula.
Zo ontwikkelde de expertisekring onder andere de online leidraad Taalbewust hoger onderwijs, met uitvoeringsprincipes en een kennisbasis over het thema taalbewust hoger onderwijs, plus good practices en tools.
Activiteiten van de expertisekring
In de expertisekring Taalbewust hoger onderwijs werken docent-onderzoekers en (taal)onderwijsadviseurs van Hogeschool Rotterdam samen:
- aan praktijkgericht onderzoek en aan de ontwikkeling van expertise op het terrein van taalbewust, taal-en-vakgeïntegreerd onderwijs in de opleidingen, en vandaaruit:
- aan de ontwikkeling van een professionaliseringsaanbod voor de opleidingsteams;
- aan onderwijsinnovaties in advies- en samenwerktrajecten met/in opleidingsteams (co-creatie);
- aan de (door)ontwikkeling van breed inzetbare en praktische instrumenten die opleidingsteams kunnen gebruiken om de taalgerichtheid van hun curriculum te analyseren en om het onderwijs taaldidactisch doordacht vorm te geven.
Samen met de taalonderwijsadviseurs en met input van een Hogeschool Rotterdam-brede klankbordgroep, geeft de expertisekring ook richting aan Hogeschool Rotterdam-breed taalbeleid.
Missie van de expertisekring
De expertisekring Taalbewust hoger onderwijs wil het taalbewustzijn en het taaldidactische handelingsrepertoire van opleidingsteams binnen Hogeschool Rotterdam verstevigen, zodat zij binnen hun unieke onderwijscontext samenhangend, studeerbaar en doceerbaar taal-en-vakgeïntegreerd vakonderwijs en taalbeleid kunnen realiseren, waarbij alle studenten mogelijkheden krijgen om de opleiding tot startende, taalbewuste en taalcompetente beroepsbeoefenaar succesvol af te ronden.
Verder verbonden aan deze expertisekring:
- Jint Wuite
- Sanne Wielenga
- Chantal van Winden
- Evelien Firouzi
- Marloes Schrijvers
- Ann Brosens
- Marina Admiraal
- Tineke de Waal
Uitvoeringsprincipes
van expertisekring Taalbewust hoger onderwijsBinnen opleidingsteams werken docenten van verschillende vakgroepen, specialisten, ondersteuners en onderwijsmanagers samen om studenten goed en betekenisvol onderwijs te bieden, in een doordacht en samenhangend curriculum. Daarbij draagt iedereen vanuit de eigen rol en expertise bij aan het collectieve doel: het opleiden van vaardige en vakkundige (startende) beroepsbeoefenaars.
Een taalontwikkelende didactiek vereist goed zicht op de manier waarop taal binnen de opleiding en in het vakgebied gebruikt wordt. Een aantal vragen is daarbij behulpzaam.
Het werken aan een krachtig taalbewust curriculum vraagt om een goed ontwikkeld taalbewustzijn en adequate kennis en handelingsbagage, van zowel individuele docenten als van het team als geheel. Dat omvat dus bijvoorbeeld inzicht in studie- en beroepstaal, kennis van taalgerichte vakdidactiek, taalleerlijnen in het curriculum en ander gezamenlijk beleid – de thema’s van de verschillende uitvoeringsprincipes. Maak deze thema’s daarom een structureel gespreksonderwerp in het team en onderdeel van de kennisdeling en van het professionaliseringsplan.
Studenten maken zich de kennis en vaardigheden die nodig zijn in het toekomstige beroep – inclusief talige en communicatieve vaardigheden - het best eigen door deze in samenhang te oefenen, binnen functionele leer- of beroepstaken. Bij zulke taken is er namelijk sprake van een contextrijke leersituatie, met een authentiek aanbod aan relevante (vak)taal. Zo’n authentiek, ‘rijk’ en van context voorzien taalaanbod is nodig om nieuwe taal te kunnen begrijpen en goed te leren gebruiken. Bovendien zijn dit situaties waarin de te verwerven taal én kennis er echt toe doen.
Stimuleer de ontwikkeling van taalbewustzijn, zowel bij studenten als bij docenten
Reflectie op taaltaken speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van het zelfregulerend vermogen bij de uitvoering van die taken. Taalcompetentie steunt op inzicht. Creëer daarom behalve oefenruimte ook ruimte voor reflectie van studenten op hun taalcompetentie en -ontwikkeling, en op de rol van taal in de studie, de maatschappij en het beroep. Het gaat daarbij ook om het stimuleren van een positieve talige grondhouding en een open houding ten opzichte van talige en culturele diversiteit.
De ontwikkeling van taalbewustzijn van studenten vormt een voorwaarde voor het kunnen en willen werken aan hun taalontwikkeling en voor het discipline-overstijgend en intercultureel leren/kunnen samenwerken. Docenten kunnen hierbij een voorbeeldfunctie vervullen. Om het taalbewustzijn van studenten te kunnen stimuleren is het daarom ook van belang dat docenten zich bewust zijn van hun eigen taalcompetentie en van hun functie als rolmodel.
Aan alle keuzes die een team maakt ten aanzien van de inrichting van taalbewust onderwijs, ligt als het goed is het taalbeleid van de opleiding ten grondslag. Dat taalbeleid begint met een opleidingsvisie op taal. Een opleidingseigen visie is nodig omdat de rol van taal in de studie en in het beroep per opleiding verschilt. Daarom hangen visievorming en goed taalbeleid nauw samen met het inzicht dat een team heeft in het kenmerkende taalgebruik binnen het vakgebied / beroepsveld en in gangbare talige beroepsproducten, en in wat het met succes volgen en afronden van de opleiding vraagt van studenten op het vlak van taalvaardigheid (zie het principe ‘Verwerf als team inzicht in de taal van de studie en het beroep’). Daarnaast is ook de taalvisie op instituutsniveau - indien aanwezig – (mede) richtinggevend.