Dit blijkt niet zo’n eenvoudige vraag omdat deze dilemma’s enigszins verborgen zitten in de praktijk van hypotheekadviseurs. Adviseurs houden zich bij de uiteindelijke beslissing voor een product afzijdig en daarom spelen er zelfs minder morele dilemma’s in hun werk dan je vooraf wellicht zou denken. In het onderzoek Hypotheekadvies met moraal, geleid door Jelle van Baardewijk komt een aantal dilemma’s naar voren.
Ergernis regels
Zo zijn er regels die ergernis oproepen onder hypotheekadviseurs, voornamelijk omdat ze gewoonweg onlogisch zijn vanuit het oogpunt van financiële draagkracht. Lector Bedrijfsethiek Jelle van Baardewijk licht dit toe. ”Adviseurs ergeren zich eraan dat bijvoorbeeld artsen in opleiding heel moeilijk een hoge hypotheek kunnen krijgen, hoewel zij een uitstekend financieel perspectief hebben. Een gezin dat financieel veel minder financiële mobiliteit naar boven heeft en met een tweeling op komst, zou diezelfde hypotheek dan juist wel weer kunnen krijgen, omdat met eventuele kinderen geen rekening wordt gehouden bij hypotheekverstrekking.” Het dilemma is hier: handel je binnen de grenzen van de wet en regelgeving maar ten nadele van klanten, of handel je in het belang van de klant en buiten de grenzen van de wet?
Maximale hyptoheek
Een andere dilemma is dat veel klanten juist meer lenen dan ze zouden moeten willen wanneer ze eerlijk zijn over hun gewenste levensstijl. “Denk aan de ambitie van twee ouders om allebei deeltijd te werken. Kan dat nog wel als ze nu voor de maximale hypotheek gaan?”, aldus van Baardewijk. Hypotheekadviseurs zitten daarom vaak met het dilemma: hoe mensen te overtuigen dat een maximale lening onverstandig is, terwijl de huizenmarkt daarmee minder toegankelijk wordt?
Duurzaamheid
In de hypotheekadvies-wereld speelt duurzaamheid eigenlijk maar een kleine rol. “Het komt alleen expliciet naar voren bij de gestandaardiseerde inventarisatie van de situatie en voorkeur van een klant. Het merendeel van de hypotheekadviseurs die wij spraken meent mede daardoor weinig tot geen invloed te hebben op de verduurzaming van de markt als geheel. Hoewel de adviseurs doorgaans enthousiast zijn over de mogelijkheid om hier en daar maatwerk te kunnen leveren en creatief te zijn rond de motivaties van aanvragen richting de geldverstrekkers, leidt de geringe ruimte daartoe vooral tot frustratie.” Duurzaamheid is een keuze die een klant heeft als de middelen er zijn. Dit lijkt niet meer bij de huidige tijd te passen.
Dit onderzoek van Kenniscentrum Business Innovation mondt uit in meer inzicht in deze en andere actuele dilemma’s van de hypotheekadvies welke en worden gepresenteerd in een eindrapport. Dat eindrapport wordt in 2022 bovendien in aangepaste vorm in een peer review tijdschrift gepubliceerd