De Rotterdamse geeft les in hoe je les geeft. Lisette vertelt: ,,Het leuke aan mijn vak is dat ik een dubbelslag moet maken. Ik moet zelf het goede voorbeeld geven, want ik sta daar zelf ook les te geven. Als ik vind dat ik iets verkeerd doe voor de klas, dan kan ik dat spiegelen en laten zien hoe het beter had gekund. Ik kan op dat moment met de studenten in gesprek hierover.''
Wat is het belangrijkste aan goed les geven?
"Een combinatie van didactiek en pedagogiek. Dus zorgen dat mijn studenten de juiste lesstof meekrijgen, maar anderzijds ervoor zorgen dat ze zich bij mij prettig voelen, zodat ze bijvoorbeeld vragen durven stellen.''
Hoe zorg je er als docent voor dat een leerling zich prettig voelt?
"De relatie aangaan met je studenten.''
Hoe doe je dit?
"Dat wisselt per groep. Ik heb nu bijvoorbeeld een vierdejaars groep die ik al vier jaar heb. En daar heb ik een hele fijne band mee. Sommige studenten zijn bijna even oud als dat ik ben. Desondanks is de relatie wel zo dat ik hun docent ben en zij mijn student. Ze stellen vragen over de les, maar ze vertellen soms ook wat ze in het weekend hebben gedaan of hoe ze zich voelen.''
Hoe bouw je een relatie op met nieuwe studenten?
"Als ik voor een nieuwe groep sta, begin ik altijd met iets te vertellen over mezelf zodat ze weten wie ik ben en wat voor opleiding ik heb gedaan. Maar ik vraag ook naar waar zij mee bezig zijn. Niet elke keer, maar gewoon af en toe even interesse tonen.''
Gesprek
Doe je dat klassikaal of ook één op één?
"Nee ook tussendoor. Die ruimte om even je verhaal kwijt te kunnen, wil ik wel bieden. Ik gaf laatst les over wat een goede docent is aan een eerstejaarsgroep en er was een student die puur vanuit haar interesse een vraag stelde over hoe het kan dat ze vroeger slechte docenten had gehad. Die hadden tenslotte ook een lerarenopleiding gedaan. Dan wil ik daar op dat moment wel meteen antwoord op geven en dat vind ik juist de interessante vragen. Gewoon echt vanuit hun eigen interesse of vanuit het koppelen van lesstof aan hun eigen ervaringen. Maar ook buiten mijn lessen om toon ik interesse in mijn studenten. Zo krijg ik bijvoorbeeld weleens een mailtje van een student die me heeft gevraagd om voor de les even samen te zitten. Ik weet nog niet waarover het gesprek gaat, maar als ze me dat vraagt, dan doe ik dat en maak ik er tijd voor. Dat vind ik belangrijk.''
Maar dat kan voor jou belastend zijn.
"Als dat zo is, dan zal ik hier transparant over zijn naar de student en bijvoorbeeld zeggen dat ik een half uur de tijd heb. Toelichten waarom ik doe wat ik doe, is denk ik wel belangrijk.''
Veilig
Hoe zorg je ervoor dat studenten vragen durven te stellen?
"Door hen een veilig gevoel te geven. Als ik dingen afkap of lullig reageer op een vraag, zal een student dat niet nog eens doen. Ik had laatst een student die na de les naar me toe kwam en aangaf dat ze van zichzelf best verlegen is, maar zichzelf dwong om elke les twee vragen te stellen. En dat doet ze ook gewoon. Dat vind ik echt knap. Blijkbaar voelt ze bij mij de ruimte om dat te kunnen doen.''
Is het stellen van vragen essentieel voor goed onderwijs?
"Ik denk niet dat onderwijs effectief is als ik alleen maar aan het praten ben, omdat studenten dan weg kunnen zakken in hun eigen wereld. Hoe interactiever de les, hoe actiever je studenten maakt en hoe effectiever ze leren. Je maakt studenten actief door vragen te stellen en ze mee te laten denken.''
Hoe zorg je ervoor dat ze vragen stellen?
"Ik maak altijd een plattegrond met daarop de namen van de studenten, zodat ik ze bij het stellen van een vraag bij naam kan noemen. Dus namen weten, is voor mij echt wel essentieel. Niet eentje niet, maar allemaal.''
Hoe ga je om met vragen van studenten die kant noch wal raken?
"Die krijg ik niet vaak. Ik heb wel een student gehad die altijd een half uur te laat kwam in de les en dan vragen stelde over zaken die ik al behandeld had. Dan vraag ik hem vriendelijk om de vragen na mijn les te stellen aan zijn medestudenten.''
Enquête
Hoe onderwijs jij jezelf?
"Ook door middel van het stellen van vragen, maar dan aan mijn studenten. Ik laat ze altijd een enquête anoniem invullen. Die enquête gaat over hoe ze mijn les hebben ervaren. Ik vraag dan om ook om tips voor mij als docent.''
Dus je stelt jouw studenten vragen om zelf weer verder te kunnen groeien.
"Ja, ik vind het belangrijk om voor volgend jaar te weten hoe ik mijn lessen nog beter kan maken. Zo kreeg ik bijvoorbeeld een paar jaar geleden terug van deeltijdstudenten dat ik teveel vertelde in de les. Die lessen duren maar 50 minuten. Nu weet ik dat ik een keuze moet maken en de studenten aan moet geven: oké dit bespreken we in de les en dit moeten jullie thuis zelf doornemen. Soms leg ik het de studenten ook zelf voor en vraag ik wat ze graag in de les behandeld willen hebben en wat ze met zelfstudie doen en dan is het een kwestie van meeste stemmen gelden.''
Vraag je weleens aan mededocenten hoe zij les geven? Is die interactie er?
"Dat zouden we meer mogen doen. Wat we weleens doen, is dat we bij elkaar kijken in de les. Ook heb ik gewerkt met een beeldcoach. Zij filmde mij tijdens mijn les, zodat ik kon zien hoe ik voor de klas stond en wat ik deed en dat bespraken we dan na. Dat vind ik wel heel goed, dat alle docenten een beeldcoach krijgen. Ik denk alleen dat we nog wel vaker bij elkaar mogen kijken, want dat is gewoon goed. Dat doen we te weinig en dat heeft vooral met tijd te maken.''
