Samen bouwen aan zelfregulerend leren (MOZAIC)

Uit onderzoek weten we dat zelfregulerend leren kan worden aangeleerd. Echter, in de onderwijspraktijk zijn nauwelijks evidence-informed instrumenten beschikbaar waarmee leraren doelmatig kunnen werken aan het ontwikkelen van zelfregulerend leren bij leerlingen. Zij blijven daardoor vaak steken in goedbedoelde, maar weinig effectieve begeleidingsaanpakken. Leerlingen krijgen hierdoor niet de instructie die ze nodig hebben om strategieën voor zelfregulerend leren aan te leren en te oefenen. 

Vanuit dit knelpunt werkt ons consortium MOZAIC aan het beantwoorden van de vraag: Hoe kunnen leraren in de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs worden toegerust om hun leerlingen effectief te ondersteunen bij het ontwikkelen en activeren van zelfregulerend leren? MOZAIC zet in op het in co-creatie ontwikkelen van didactiek voor het bevorderen van het zelfregulerend leren van leerlingen. Wij doen dit door het uitvoeren van ontwerpgerichte en/of actiegerichte onderzoeken die gaan over praktijkvraagstukken die specifiek gaan over zelfregulerend leren. 

Dit doen we in ontwerpteams van leraren en onderzoekers. De opbrengsten hiervan vergelijken we in een overkoepelende vergelijkende gevalsstudie om te komen tot overdraagbare inzichten. Binnen onze ontwerpgroepen ligt de nadruk op het ontwikkelen van praktische ontwerpprincipes die gaan over het handelen van de leraar in de klas. Deze zijn gefundeerd in bestaand onderwijsonderzoek (wat we al weten, maar nog vertaald moeten worden naar toepassingen in concrete onderwijscontexten). Bij het overkoepelende onderzoek ligt de nadruk op theorievorming door het vinden van generieke ontwerprichtlijnen die voortkomen uit de verschillende ontwikkelde praktijken in de ontwerpgroepen.

Op basis van onze bevindingen uit het overkoepelend onderzoek, leermaterialen en ontwikkelde interventies stellen we generieke ontwerpprincipes op die gericht is op theorievorming ten aanzien van het geïntegreerd en expliciet bevorderen van zelfregulerend leren. Deze worden geïllustreerd met voorbeelden uit de lespraktijk van deelnemende leraren. Alle opgeleverde producten worden beschikbaar gesteld op deze site en gepubliceerd in een online praktijkboek die we zelf uitgeven en publiceren.

De leraren in de ontwerpgroepen zijn ambassadeurs van het ontwikkelde onderwijsmateriaal en gaan, met onze hulp, ook binnen hun scholenstichting opbrengsten delen met andere leraren. Verder leveren praktijkpartners gezamenlijk een praktijkartikel op dat ter publicatie wordt aangeboden aan vaktijdschriften. Ook presenteren we het project en onderzoeksbevindingen op onderwijsconferenties. Daarnaast organiseren we een (online) studiedag voor schoolleiders, adviseurs en leraren uit het netwerk van onze consortiumpartners. Tenslotte beschrijven we de bevindingen van het overkoepelend onderzoek in een inhoudelijk onderzoeksrapport. Dit rapport vormt de opzet voor een wetenschappelijk artikel dat we na afloop van het project ter publicatie aanbieden aan een internationaal wetenschappelijk tijdschrift.

Het consortium MOZAIC bestaat uit medewerkers van Stichting BOOR, Stichting LMC Voortgezet Onderwijs, Christelijke Scholengemeenschap Walcheren (CSW), Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO), Westlandse Stichting Katholiek Onderwijs (WSKO), Thomas More Hogeschool, Hogeschool Arnhem en Nijmegen, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing, Universiteit Leiden (ICLON) en Department of Psychology, Education and Child studies, Erasmus Universiteit (DPECS)