Onderzoek naar toerismeontwikkeling op de Zuidpool

Nederland staat in de top tien van bezoekers aan Antarctica. In 2019, het jaar voor de coronapandemie, ontving het gebied ruim 75.000 toeristen. Voor komend reisseizoen worden al meer dan 100.000 bezoekers verwacht. Niet alleen neemt het toerisme op de Zuidpool in een rap tempo toe, ook verandert het aanbod. Tegenwoordig kun je er bijvoorbeeld al duiken, helikopter skiën, een marathon rennen of dronevliegen. Ontwikkelingen die de negatieve impact van toerisme op het gebied vergroten.

Het kenniscentrum maakt onderdeel uit van een internationaal consortium dat voor het onderzoeksproject ADAPT subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft gekregen. ADAPT heeft als doel om mogelijke beleidspaden in kaart te brengen, waarmee betrokken publieke en private partijen hun strategie kunnen bepalen. Daarom onderzoekt het consortium niet alleen het landschap van reizen en toerisme zoals we dat vandaag kennen, maar verkent het vooral ook andere toekomstscenario's.

In dit onderzoek staat mede centraal het bedenken en creëren van wenselijke toekomsten, toekomsten "die we zouden willen" in antwoord op uitdagingen waarmee samenlevingen vandaag de dag worden geconfronteerd. Bijvoorbeeld zoals cruiseschepen die groter worden, de reizen die vaker en verder plaatsvinden en bedrijven die een toenemend aanbod van activiteiten aanbieden: Hoe beïnvloeden deze ontwikkelingen de kwetsbare ecosystemen van Antarctica? ADAPT onderzoekt vier toekomstscenario's: Waarschijnlijk, Plausibel, Voorkeur en Mogelijk .

Antarctica is een bestemming die van 'iedereen' is . Het is een uitzonderlijk, actueel 'lab' dat Kenniscentrum Business Innovation de unieke kans biedt om met alternatieve paradigma's te werken. Daarbij wordt de aanpak van ADAPT vertaald naar praktische tools voor onderwijs en industrie, zoals scenarioplanning en adaptatiepaden. Relevante instrumenten die bijdragen aan meervoudige waardecreatie en multi-actor samenwerking, die stakeholders met verschillende waarden in staat stellen om beslissingen en acties in complexe contexten te nemen.

Het doel is om in samenwerking met internationale betrokken partijen vier toekomstscenario’s voor het toerisme te schetsen, die de publieke en private beleidsmakers uiteindelijk motiveren om weloverwogen beslissingen en robuuste maatregelen te nemen.

 Hierbij staat de planningsbenadering centraal, een onderzoeksmethode waar de partner European Tourism Futures Institute in gespecialiseerd is. Het een benadering die zich richt op het in kaart brengen van diverse toekomstscenario’s, inclusief de daarbij gepaard gaande onzekerheden en uitdagingen. Die scenario’s helpen de betrokken partijen vervolgens om met elkaar een verscheidenheid aan beleidsopties te analyseren, en om onderbouwde keuzes te maken en bijbehorende acties te ondernemen die op korte termijn nodig zijn om de doelen op lange termijn te kunnen behalen. 

De onderzoeksonderwerpen sluiten aan bij de inhoud van het multidisciplinaire afstudeerprogramma van (H)RBS. Bovendien sluit de onderzoeksaanpak aan op de onderzoekslijnen van het economische domein, aangezien studenten worden aangemoedigd om actieonderzoek te doen tijdens hun derde en vierde studiejaar. Het onderzoek biedt relevante business cases, materialen en andere voorbeelden voor het onderwijs.

• Deelnemende studenten doen ervaring op met actieonderzoek, scenarioplanning en het in kaart brengen/beoordelen van aanpassingstrajecten in relatie tot het (de) ontwikkelde scenario('s).
• Deelnemende studenten doen (kritische) kennis op over mondiale dilemma's, zoals klimaatverandering, systeemdenken, duurzaamheid, ongelijkheid en ethiek (in toerisme).
• Deelnemende studenten leren multidisciplinair te werken in een internationale context.
• Deze specifieke onderzoekscontext biedt studenten de kans om een probleem "paradigma-neutraal" te analyseren en om onderzoeksvragen vanuit verschillende gezichtspunten te benaderen. Het stimuleert de deelnemers om echte change agents te worden. 

Dit onderzoek biedt verfijnde instrumenten (toekomstscenario's, waarde-perspectieven, aanpassingstrajecten) die publieke en private belanghebbenden helpen om weloverwogen en robuuste beslissingen te nemen over (toeristische) toekomsten die “we graag zouden willen”. Het draagt bij tot de identificatie en uitwerking van meervoudige waardecreatie en samenwerking tussen meerdere actoren in de context van maatschappelijke problemen waarmee samenlevingen vandaag worden geconfronteerd.

Door middel van de output en de resultaten van het project zullen groepen belanghebbenden in dit project (bijv. toeristische ondernemingen, toeristen, NGO's, sociale bewegingen, overheden Gateway Cities) worden aangespoord, geïnformeerd en gemotiveerd om verantwoordelijkheid te nemen, door middel van een combinatie van korte termijn acties en lange termijn alternatieven, zodat zij beter kunnen optreden als stewards van bestemmingen en zo een sociale licentie kunnen verkrijgen die in de lijn liggen van een toekomstscenario voor toerisme dat de voorkeur verdient. De lessen met betrekking tot de toegepaste instrumenten worden verfijnd en vertaald naar een RUas/KcBI business case die belanghebbenden in ook andere besluitvormingscontexten inspireert.

Meer concreet bestaat de business case uit antwoorden op vragen als:  (I) Hoe onderzoek je een voorkeurscenario, een scenario dat voortkomt uit waardeoordelen, (II) hoe bepaal en cluster je effecten met verschillende stakeholders, (III) hoe vertaal je deze uitkomsten in responsstrategieën en bijbehorende beslissing en acties samen met stakeholders (en hun verschillende belangen en agenda's), en (IV) wat zijn de organisatiegebonden consequenties voor deelnemende stakeholders?

• NHL Stenden University of Applied Sciences
• Nipissing University
• University of Tasmania
• University of Surrey
• Rotterdam University of Applied Sciences
• Ministry of Infrastructure and Water Management
• International Association of Antarctica Tour Operators (IAATO)
• SCAR Antarctic Tourism Action Group
• International Polar Tourism Research Network
• Polar Commitment Foundation
• Antarctic and Southern Ocean Coalition
• Tilburg University