In onze participatiesamenleving wordt het meer en meer gebruikelijk dat naasten actief bijdragen aan de zorg voor mensen met een chronische of ernstige aandoening. Doordat patiënten steeds langer behandeld kunnen worden en de zorg steeds meer verschuift naar de eerste lijn wordt er een groot beroep gedaan op het aanpassingsvermogen van naasten van patiënten. Ook zien we dat maatschappelijke veranderingen, zoals culturele, sociale en economische ontwikkelingen en toenemende individualisering het voor mensen nog moeilijker maken om voor iemand te (moeten) zorgen.
Naasten raken in de knel
Witkamp: “In de gezondheidszorg weten we nog niet hoe we het beste kunnen omgaan met de rol van naasten. We zien dat zorgverleners deze groep in beperkte mate betrekt bij zorg en besluitvorming. We zien de naasten ook in de knel raken door de druk van het zorgen. Dit maakt het noodzakelijk en urgent om onderzoek te doen naar zorg om deze groep mensen.” De focus van het lectoraat richt zich op twee vragen: Hoe kunnen zorgprofessionals familie en vrienden ondersteunen om voor iemand te kunnen zorgen en daarbij zelf overeind te blijven? En hoe kunnen zorgprofessionals en naasten optimaal samenwerken ten behoeve van de patiënt?
Witkamp over haar nieuwe rol: “Met dit lectoraat beoog ik aandacht voor en erkenning van de positie van naasten. Welke impact heeft een ernstige aandoening van een patiënt op zijn omgeving? Wat is de rol, taak en betekenis van naasten in het leven van zorgvragers? En hoe kunnen professionals en organisaties participatie van naasten bevorderen en ondersteunen? In het onderwijs en in de praktijk.” Een mooi voorbeeld is InCaSu@Home. Binnen dit project onderzoekt Witkamp hoe de zorgverlening verloopt voor naasten van patiënten in de palliatief terminale fase en voor de wijkverpleegkundige. In dit project wordt een methode ontwikkeld om de verpleegkundige te ondersteunen.
Over Erica Witkamp
Witkamp is sinds 2014 werkzaam bij Hogeschool Rotterdam en was als hoofddocent verbonden aan de opleiding Verpleegkunde. Daarnaast werkt zij als onderzoeker in het Erasmus MC, waar zij in 2015 promoveerde. In haar promotieonderzoek naar sterven in het ziekenhuis constateerde ze al dat de zorg om naasten niet optimaal is, zelfs niet in de stervensfase.