In 2022 zijn de eerste expertisekringen binnen Hogeschool Rotterdam gestart als initiatief om opleidingsteams te ondersteunen in het verwerven van expertise op het gebied van onderwijskwaliteit. Inmiddels zijn er negen expertisekringen op verschillende thema’s actief. Hun missie: stimuleren van een ontwikkelende cultuur onderwijskwaliteit aan Hogeschool Rotterdam. De expertisekringen zijn het tastbare resultaat van de samenwerking tussen Kenniscentrum Talentontwikkeling en het programma Grip op Onderwijskwaliteit en Studiesucces. Acht lectoren en een hoofddocent sturen de expertisekringen aan en hebben zich verenigd in de Expertisegroep Onderwijskwaliteit.
Kennisbasis
In 2024 hebben de kringen een scala aan activiteiten binnen onze hogeschool uitgevoerd. We hebben het afgelopen jaar ook hard gewerkt om als groep tot onderlinge afstemming in werkwijze en samenhang te komen. Eind 2024 heeft de Expertisegroep de kennisbasis en bijbehorende uitvoeringsprincipes van Onderwijskwaliteit en Studentsucces opgeleverd. Deze kennisbasis geeft richting en maakt inzichtelijk hoe we binnen Hogeschool Rotterdam aan onderwijskwaliteit werken. Hij is gebaseerd op wetenschappelijke kennis en de resultaten van uitgevoerd onderwijs binnen Hogeschool Rotterdam naar de impact van interventies. Naast deze generieke kennisbasis heeft elke expertisekring een thema-specifieke kennisbasis met uitvoeringsprincipes opgeleverd.
"Het bestuderen van literatuur vraagt vertraging en leidt tot diepgaand begrip en inzicht in de centrale thema's van de kring. Dit zorgt voor een gedeeld begrippenkader dat onze gezamenlijke kennisbasis vormt."
Expertisekringen
In een expertisekring participeren, onder leiding van een lector of hoofddocent, onderwijsprofessionals die expert zijn op het thema. Denk aan: decanen, managers, docenten, onderzoekers, adviseurs van O&O en van instituten. De expertisekringen doen praktijkgericht onderzoek en hebben daarbij onder meer de hogeschool zelf als onderzoeksgebied. Dit brengt met zich mee dat de kringen een bredere opdracht hebben dan uitsluitend het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek. Kringen worden ook geacht een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de onderwijspraktijk en aan de professionalisering van degenen die daar een verantwoordelijkheid in hebben. Deze taak krijgt op twee manieren invulling: door kringleden te professionaliseren op het thema, zodat zij hun opleiding/instituut en/of in hun advieswerk kunnen ondersteunen op basis van bewezen praktijken, bij in te zetten in verbeteractiviteiten. Daarnaast hebben diverse kringen in samenwerking met andere organisatieonderdelen het voortouw genomen om uiteenlopende vormen van professionalisering te ontwikkelen waar (groepjes) docenten van verschillende opleidingen aan kunnen deelnemen. De kringen ontwikkelen dit aanbod door in samenwerking met het CTL in oprichting. Als laatste taak heeft een expertisekring het bundelen van relevante informatie (bijvoorbeeld wetenschappelijke publicaties), instrumenten en overige informatie op het themagebied, zodat we binnen Hogeschool Rotterdam kunnen handelen op basis van een gedeelde kennisbasis.
Opbrengsten Expertisegroep Onderwijskwaliteit
In 2024 heeft de Expertisegroep Onderwijskwaliteit veel werk verzet, zoals de oplevering van een gedeelde kennisbasis, ze hebben zichzelf en anderen geprofessionaliseerd, lerende activiteiten ontwikkeld en aangeboden, opleidingen ondersteund door experts beschikbaar te stellen en praktijkonderzoek in en met de opleidingen van Hogeschool Rotterdam uitgevoerd. Op het gebied van professionalisering is daarbij gebruik gemaakt van verschillende methoden, zoals leergangen, professionele leergemeenschappen, communities of practice en workshops. Hieronder geven we inzage in de belangrijkste opbrengsten.
NB De opbrengsten op het terrein van praktijkgericht onderzoek van de afzonderlijke kringen, laten we buiten beschouwing. Die zijn te vinden op de verschillende lectoraatspagina's.
Samenwerkende docenten, adviseurs en onderzoekers op instituutsniveau
De expertisekring Taalbewust hoger onderwijs is nauw verbonden met taaladviseurs die werkzaam zijn bij de afdeling Taal & Toelating (OeO). Vanuit die samenwerking zijn de banden met diverse instituten verstevigd. Naast een tientaltal opleidingsspecifieke projecten zijn bij de instituten IGO en ISO taalwerkgroepen gestart en bij CMI een informele taal-expertgroep. Een professionele leergemeenschap Taalstrategie is in oprichting bij RBS.
De Expertisekring Onderwijspedagogiek heeft bij het MT van RBS een MT-sessie verzorgd over het belang van HBO pedagogiek aan de onderwijsmanagers en de directie.
De opleiding tot intern trainer die de kring Didactisch Coachen verzorgt, heeft bij RBS, ISO, IvL, IvG, en RMI een instituutsbrede aanpak gekregen. Naast deelname van docenten, is er bij vier van de vijf instituten een MT-brede training leidinggevend coachen, zodat ook onderwijsmanagers en directeuren de principes van de didactiek van hoge verwachtingen leren toepassen in hun managementrol. IvG heeft het trainen van docenten in beeld- en didactisch coachen al vele jaren hoog op de agenda staan. De meeste docenten, en ook het MT heeft inmiddels de training (vrijwel) afgerond. Bij ISO neemt inmiddels een meerderheid van de docenten en zeven onderwijsmanagers deel aan een training beeld-, didactisch of leidinggevend coachen. Bij RBS is didactisch coachen onderdeel van de onderwijsvisie Next Business Education en het strategisch HRM-beleid. Inmiddels zijn docenten 10 van de 14 RBS-opleidingen in opleiding. Bij IvL zijn bij de tweedegraads clusters vrijwel alle docenten in opleiding, of hebben de opleiding afgerond. Alle nieuwe medewerkers volgen verplicht het (driejarige) traject. RMI heeft de implementatie van de scholing van docenten tot beeld- en didactisch coachen in het studiejaar 2024-2025 hervat met een nieuwe groep van 18 docenten. En ook bij EAS is een stuurgroep gevormd met het voornemen didactisch coachen binnen dit instituut te implementeren.
Experimenteren, adviseren en begeleiden opleidingen
De begeleidingskundigen verbonden aan de kring Begeleidingskunde zijn in 2024 in vrijwel alle instituten bij zo’n 30 teams aangesloten om teams en/of onderwijsmanagers begeleiding aan te bieden.
Bij de expertisekring Integrale Curriculumontwikkeling komen veel vragen binnen vanuit opleidingen. De expertisekring heeft een werkwijze ontwikkeld om te beslissen welk type vragen in behandeling wordt genomen, waarbij ook logische verbindingen worden gemaakt met andere organisatieonderdelen en adviseurs. In 2024 zijn vijf teams ondersteund bij vraagstukken op het terrein van curriculumverbetering, waarbij gebruik is gemaakt van de kennisbasis en uitvoeringsprincipes.
De producten, zoals Bumpy-moments-methode en het Klasse-gesprek, zijn door de expertisekring Onderwijspedagogiek bij diverse opleidingen ingezet. De ervaringen in de praktijk worden systematisch onderzocht en besproken binnen de kring. In 2024 zijn vijf docententeams (EAS, IvL, WdK, RBS, IvG) op deze wijze begeleid bij bespreken van pedagogische vraagstukken.
Alle zeven taalonderwijsadviseurs van OeO zijn lid van de expertisekring Taalbewust hoger onderwijs; zij ondersteunden de afgelopen jaren tien opleidingen in samenwerktrajecten, gericht op co-creatie, om taal een plek in het curriculum te geven. Ook ontwikkelden we in co-creatie de online leidraad Taalbewust hoger onderwijs.
De Expertisekring Zelfregulerend leren is inmiddels actief binnen zes instituten: RBS, IvG, IGO, IvL, RAc en ISO. Bij drie opleidingen van IvG, RBS en RAc zijn in 2024 experimenten uitgevoerd ter voorbereiding op de totstandkoming van de leergang zelfregulerend leren. De experimenten hadden betrekking op het gebruik van de ace-app studievaardigheden, de goal-setting interventie en de verbinding tussen didactisch coachen en zelfregulerend leren.
Leergangen met deelname van docenten uit verschillende opleidingen
De expertisekring Integraal Curriculumontwerp heeft sinds 2023 drie keer een leergang aangeboden voor groepjes docenten en managers uit 13 verschillende opleidingen, met 50 deelnemers. De laatste leergang had 24 deelnemers (met name vertegenwoordigers van curriculumcommissies) uit acht opleidingen (6 instituten). De focus van de laatste leergang lag op het voeren van een curriculumgesprek op cursusniveau. De deelnemers rondden de leergang af met een meesterproef.
In afstemming met de Expertisekringen Onderwijskwaliteit en Integraal Curriculumontwerp is in 2022 de leergang Ken je Cijfers ontwikkeld. Deze leergang is doorontwikkeld en wordt aangeboden in samenwerking met O&K. Deze leergang is inmiddels drie keer aangeboden aan 30 deelnemers per keer, afkomstig van ca. 10 opleidingen. Hij is nu onderdeel van het reguliere aanbod Wat zeggen de Cijfers? van de HR Academie. Teams leren hier kerncijfers van de eigen opleiding, beschikbaar in Power BI, te doorgronden.
Professionalisering kringleden tot teacher-leaders
De kring Zelfregulerend Leren heeft in 2024 12 thema-experts opgeleid die door middel van zelfstudie en betrokkenheid bij experimenten bij opleidingen nu zelfstandig binnen hun instituut ingezet kunnen worden als teacher leader. Ook zijn er 12 adviseurs werkzaam bij OeO geprofessionaliseerd.
De expertisekring Onderwijskwaliteit en Leiderschap is in 2022 gestart met als eerste opdracht het begrip onderwijskwaliteit inhoudelijk te definiëren. Deze kennis en de ervaring van de afgelopen jaren met het opstellen van een probleemanalyse bij opleidingen, is gebruikt bij de totstandkoming van de kennisbasis en uitvoeringsprincipes.
Ook de kring Integraal curriculumontwerp is zover dat de eerste vijf deelnemers diepgaande kennis hebben van curriculumontwerp en zelfstandig de leergang verzorgen en opleidingen adviseren bij curriculumvraagstukken die bij de kring binnenkomen.
Op het thema Didactisch Coachen maakt Hogeschool Rotterdam gebruik van vier gecertificeerde trainers die samen zes groepen trainen. Binnen de kring worden momenteel meer trainers opgeleid.
Aan de kring Begeleidingskunde nemen begeleidingskundigen deel opleidingsteams begeleiden bij teamsamenwerking. Zij gebruiken als kring de vorm van intervisie om casussen uit te wisselen.
In de kring Onderwijspedagogiek is het afgelopen jaar gebruikt om gezamenlijk fundamentele onderwijspedagogische teksten, films en podcasts te bespreken. Deze kringleden hebben ook gezamenlijk onderwijspedagogische professionaliseringsmethodes ingeoefend, die vervolgens bij diverse workshops en bijeenkomsten met opleidingen is toegepast.
Vanuit de kring Taalbewust Hoger Onderwijs worden studieclub-bijeenkomsten voorbereid voor en met alle taalonderwijsadviseurs die binnen onze hogeschool actief zijn op het taalonderwijs.
De expertisekring D&I die eind 2023 is ingericht, heeft in de tweede helft van 2024 drie sessies georganiseerd voor de onderwijsadviseurs werkzaam bij O&K. Deze kring, waaraan beleidsadviseurs D&I zijn verbonden, is actief betrokken bij de totstandkoming van nieuw strategisch beleid.
Community of Practice
De kring Docentprofessionalisering en Blended Onderwijs hanteert een mensgerichte ontwerpaanpak en zoekt verbinding met twee praktijkgemeenschappen die binnen onze hogeschool zijn opgericht: de CoP Digitalisering en de CoP Opgavegericht Onderwijs.