Checklist schrijfdoel
- Is duidelijk wat jij met je tekst wil?
- Is duidelijk voor wie deze tekst bedoeld is?
- Spreekt jouw taalgebruik de doelgroep aan?
- Is duidelijk hoe je wilt dat de doelgroep reageert?
Schrijfdoelen en tekstsoorten
- Informeren: Je beoordeelt gegevens niet, maar verstrekt ze alleen.
- Tekstsoorten: nieuwsbericht, onderzoeksrapport, logboek, notulen, Wikipediatekst.
- Uiteenzetten/verklaren is ook een informerend schrijfdoel; je vertelt de lezer hoe het zit, hoe iets werkt.
- Tekstsoorten: handleiding, instructie, uiteenzetting, verklaring, achtergrondartikel, voorlichtingsmateriaal, bijsluiter, recept, verslag, schoolboekentheorie.
- Opiniëren: Je wil de lezer aan het denken zetten, een eigen mening laten vormen, ook door te laten merken hoe jij er zelf over denkt.
- Tekstsoorten: beschouwing, achtergrondartikel, ingezonden brief, commentaar, opiniërend artikel, recensie, column.
- Overtuigen: Je wil dat de lezer jouw mening overneemt.
- Tekstsoorten: betoog, ingezonden brief, commentaar, achtergrondartikel, column, recensie.
- Activeren: De lezer moet iets gaan doen.
- Tekstsoorten: pamflet, open brief, reclame/advertentie, recensie.
- Amuseren: Je wil dat de lezer geniet van jouw tekst. Alle verzonnen teksten vallen hieronder.
- Tekstsoorten: gedicht, column, verhaal, opstel, liedtekst, cabarettekst, sprookje, roman (leesboek).
Naast deze - meer algemene - schrijfdoelen, kun je ook spreken van inhoudelijke en relationele doelen.
Je schrijft je bericht niet zomaar, maar omdat daar een aanleiding voor is: iemand heeft je informatie gevraagd, je hebt een verzoek gekregen of je moet een mondelinge afspraak bevestigen.
Jij moet er voor zorgen dat de lezer de gevraagde informatie krijgt, dat duidelijk wordt hoe jij op zijn verzoek reageert, dat de afspraak inderdaad op papier komt te staan enz. Je vraagt je af: wat moet de lezer weten, vinden of doen?
Goede relaties zijn onmisbaar. Maar die komen niet vanzelf. Een koel, onduidelijk of neerbuigend bericht kan veel schade toebrengen aan de beeldvorming over jou en de relatie tussen jou en de lezer. Bij de eerste stap in de voorbereiding moet je antwoord geven op de volgende vraag: welk beeld moet de lezer met het bericht van jou krijgen?