Menu English

Omgaan met mensen met dementie

  • Omgaan met dementie door een persoonsgerichte benadering of belevingsgerichte zorg.
  • Aansluiten bij wensen, behoeften en mogelijkheden van iedere persoon met dementie en mantelzorgers.
  • Kernbehoeften: liefdevolle aandacht, respect, troost en steun. Aanvullende behoeften: veiligheid en vertrouwdheid, erbij horen en sociale inclusie, behoud van identiteit en zelfwaardering, zinvolle activiteiten en participatie.
  • Communiceren met mensen met dementie vraagt om aanpassingen.
  • Er zijn veel tips voor de communicatie met iemand met dementie. (Zie ook Toolbox).

In de benadering voor mensen met dementie is de persoonsgerichte benadering of belevingsgerichte zorg de gewenste standaard. Kern is dat iedere persoon met dementie anders is en dat je wensen, behoeften en mogelijkheden bij iedere persoon moet inventariseren. Daar kan dan rekening mee worden gehouden en bij worden aangesloten. Hoe heeft het leven van iemand er uit gezien voor de dementie? Wat vindt/vond iemand fijn en doet/deed iemand graag? Ook de wensen en behoeften van mantelzorgers moeten in kaart gebracht worden. In het zogenaamde model van Kitwood wordt een onderscheid gemaakt in kernbehoeften en aanvullende behoeften van mensen met dementie. Kernbehoeften zijn liefdevolle aandacht en respect. Daarnaast kunnen aanvullende behoeften belangrijk zijn:troost en steun, veiligheid en vertrouwdheid, erbij horen en sociale inclusie, behoud van identiteit en zelfwaardering, zinvolle activiteiten en participatie. Als je weet wat iemands behoeften zijn, kan dat dienen als leidraad voor de omgang met iemand met dementie. Lees verder: Zorgstandaard Dementie 2020, hoofdstuk 2 Visie op zorg voor personen met dementie en mantelzorgers p 9-12.

Het communiceren met mensen met dementie vraagt vaak wat aanpassingen. Door de verminderde hersenfuncties begrijpt iemand met dementie niet altijd wat iemand zegt of bedoelt. De taalfunctie is vaak aangetast en de persoon met dementie kan het ook zelf niet meer goed uitleggen. Situaties kunnen niet altijd goed worden begrepen en ingeschat. Iemand met dementie kan ook gedrag laten zien wat niet te plaatsen of te begrijpen valt. De persoon kan niet uitleggen wat er aan de hand is. Het is belangrijk dat er zorgvuldig gecommuniceerd wordt met iemand met dementie om aan te sluiten bij de leefwereld en wat iemand nog kan. Er zijn veel tips voor communicatie met mensen met dementie, zoals korte zinnen, een langzaam tempo, aanwijzen wat je bedoelt, contact maken met aandacht, niet te ver weg staan, oogcontact zoeken, niet testen en corrigeren van de persoon met dementie.

Er zijn handleidingen met praktische tips zoals (kijk ook verder in de Toolbox):

  • Communicatie met mensen met dementie, hun mantelzorgers en betrokken zorgprofessionals
    Praktische handreiking hoe te handelen voor verpleegkundigen en verzorgenden (V&VN)
  • Communiceren met mensen met dementie
    Mensen met dementie krijgen vaak te maken met veranderend gedrag. Dit vraagt veel van de persoon, maar ook van de mensen in hun omgeving. Hoe communiceer je met mensen met dementie? Hoe kun je iemand ondersteunen? (Zorg voor beter)
  • Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie
    Mensen met dementie doen soms dingen die je niet begrijpt. Dit zogenoemde onbegrepen gedrag komt heel vaak voor. Zo’n 80 tot 90 procent van de mensen met dementie vertoont vroeg of laat ander (problematisch) gedrag. Onder onbegrepen gedrag valt al het gedrag van de persoon met dementie dat door deze persoon zelf en/of zijn omgeving als moeilijk hanteerbaar wordt ervaren. (Zorg voor beter)