Het doel van de expertisekring Onderwijskwaliteit en leiderschap is om opleidingsteams, studenten én leidinggevenden handvatten te bieden in het optimaliseren van hun onderwijskwaliteit. De uitvoeringsprincipes bieden een taal die kan bijdragen aan een collectief begrip op onderwijskwaliteit, en zo richting geeft aan een duurzaam verbeterproces van de onderwijskwaliteit, elke dag opnieuw.
Verbinding met het onderwijs van Hogeschool Rotterdam
Het opleiden van studenten is een prachtige taak van opleidingen waarbij docenten als begeleiders van studenten een belangrijke rol hebben in de vormgeving en uitvoering van het onderwijs en het begeleiden van studenten in hun ontwikkeling.
Vanuit dit doel zijn opleidingen binnen Hogeschool Rotterdam continu bezig met het verbeteren van hun onderwijs, onder leiding van hun onderwijsmanager en collega’s die een trekkersrol vervullen vanuit een bepaalde expertise. Het team is met z’n formele en informele leiders gezamenlijk verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleiding en het succesvol doorlopen van het leerproces van studenten, in de tijd die ervoor staat.
Uitvoeringsprincipes
van expertisekring Onderwijskwaliteit en leiderschapZorg dat de kwaliteit van het pedagogisch en didactisch handelen studenten uitdaagt tot leerprocessen die nodig zijn om de diepgang van de domeinkennis te doorgronden.
a) Sluit aan op wat de student drijft en motiveert (pedagogiek) en weet hoe hij leert en studeert (studievaardigheden);
b) Houd bij het ontwerpen en uitvoeren van onderwijs rekening met (de vier*) principes van leren op zo’n manier dat de beoogde leeruitkomsten worden bereikt (vakdidactiek);
c) Evalueer de leeropbrengsten samen met de studenten en pas het onderwijs zo nodig aan zodat de beoogde leeruitkomsten kunnen worden bereikt (reflectie).
Werk vanuit de vier belangrijke principes van leren, te weten: a) het werkgeheugen heeft beperkte capaciteit, b) de expert denkt anders dan de beginner, c) generieke vaardigheden aanleren: het doel is niet altijd het middel, en d) leren is niet hetzelfde als presteren (Surma, et.al, 2019).
Pedagogical Content Knowledge veronderstelt dat docenten eerst nadenken over het leren van studenten -van de vakinhoud- om zich vervolgens te concentreren op lesgeven.
Borg dat studenten worden uitgedaagd de leeractiviteiten uit te voeren die leiden tot de beoogde leeruitkomsten, die met een passende methodiek worden beoordeeld.
a) Formuleer als team het onderwijsprogramma vanuit beoogde kwalificaties van een startbekwame beroepsbeoefenaar (Backward Design)
b) Zorg voor constructieve samenhang tussen de beoogde leerdoelen, toetsing en onderwijsactiviteiten (leer- en doceeractiviteiten), op cursus-, programma-, en opleidingsniveau;
c) Garandeer een zorgvuldige opbouw van het onderwijsprogramma in complexiteit van de leerstof (SOLO) en de gevraagde zelfstandigheid van de student.
Constructive alignment kent dus een ‘backward designed’ aanpak.
Bepaal met het team welke kennis, opvattingen en visie bestaan over de inhoud van het beroep (visie op beroep), over wat leren inhoudt (visie op leren) en hoe dat leren het beste kan worden georganiseerd en ondersteund (visie op onderwijs en begeleiding).
a) Formuleer als team, in afstemming met het beroepenveld, jullie visie op basis van de essentiële, kenmerkende taken van het beroep waarvoor je opleidt, wat dat betekent voor het leren van studenten, en de inrichting van het onderwijsleerproces;
b) Bespreek waarom deze visie voor jullie van belang is, welke kennis over leren en onderwijs deze visie draagt, en hoe je daartoe met elkaar wilt omgaan (normen en waarden);
c) Zorg dat deze visie herkenbaar is in jullie gedrag als docententeam in samenwerking met het beroepenveld; bespreek wat dat gedrag betekent voor het professioneel handelen van docenten, het team en de organisatie als geheel.
Een gedragen visie betrekt ook de professionele identiteit van individuele docenten; bespreek derhalve welke rol docenten voor zichzelf zien in het organiseren van leerprocessen over zijn vak.
Zet vanuit een onderwijskundig doel in op het systematisch monitoren en evalueren van (tussen)resultaten van veranderdoelen en maak gebruik van de onderzoekcyclus.
a) Bied krachtig leiding vanuit een heldere visie op het beoogde doel, vanuit een open leercultuur voor medewerkers en studenten.
b) Werk continue systematisch en evaluatief (stapsgewijs en cyclische monitoring) aan duurzame onderwijsverbetering en innovatie.
c) Houd de deskundigheid van het hele team tav pedagogiek, didactiek en vakinhoud planmatig op peil tgv het leerproces van de student.
Planmatig evalueren en professionaliseren zijn bronnen om de kwaliteit van het onderwijs en het leren van studenten continue te optimaliseren en te waarborgen.