Expertisekring Begeleidingskunde

Richtlijnen werken alleen goed als ze gehanteerd worden door zelfstandige professionals die ze als het ware op maat maken voor hun specifieke context in het hier en nu. Dit op maat maken is een vorm van ‘praktische wijsheid’

Professionals in het sociale domein (en dus ook het onderwijs) staan voor de opgave om het ‘ietskennen’ te combineren met het ‘iemand-kennen’, om de werkelijkheid van het ontmoeten te verenigen met die van het doelgericht handelen. Het blijven ervaren van de spanning tussen die twee werelden is een morele opgave.

In de professionele communicatie (zowel in de directe ontmoeting als via media) is er altijd en onvermijdelijk sprake van een inhouds- en  betrekkingsniveau. De betrekking draagt de inhoud. Intenties worden op het niveau van de betrekking gevoeld. Daar waar incongruentie wordt ervaren, verstoort de betrekking de inhoud.

Professioneel werk krijgt gestalte op meerdere in elkaar grijpende niveaus tegelijk (uitgedrukt als metafoor → met elk zijn eigen gevaar op vervorming):

• ontwerp en inrichting (machine → vervreemding)
• ruilverhouding van geven en ontvangen (markt → politiek van berekening) 
• bedoelingen en interactie (verhaal met plot en personages → ideologie en uitsluiting)
• sfeer en gevoelskwaliteit (melodie met harmonie en disharmonie → onberekenbare willekeur)

Het vinden van evenwicht en congruentie tussen deze niveaus is de opgave van de professionele organisatie. Dit zouden we praktische wijsheid op organisatieniveau kunnen noemen.

Patronen in de interactie en sfeer van samenwerking tussen management en docenten herhalen zich op het niveau van docent en studenten. Deze patronen laten zich duiden op een schaal lopend van destructie naar co-creatie.

Professionals zijn gehecht aan hun werk. Organisatieverandering in professionele organisaties vraagt co-creatie op het niveau van het verhaal en oprechte aandacht voor verlieservaring op het niveau van sfeer en beleving.

Kennisontwikkeling ten behoeve van professioneel werk in het sociale domein vraagt zowel om een empirisch-analytische als een narratief-hermeneutische benadering. Deze perspectieven vullen elkaar wederkerig aan, maar staan onderling ook op spanning.