Hoogtepunten CoE HRTech 2024
Voorwoord door Willemijn DickeCoE HR Tech is gericht op verduurzaming van de industrie, de haven en de maritieme sector. In 2024 is het CoE een vernieuwde weg ingeslagen die we in 2025 gaan vervolgen. Om vooruit te kunnen kijken is het binnen de transitie waar CoE in zit ook goed om stil te staan bij de afgelopen periode. Zo stond 2024 in het teken van het stroomlijnen van twee separate HR organisatie-onderdelen naar één geheel. Dat is grotendeels gelukt. Ook hebben we inhoudelijke keuzes gemaakt die in lijn zijn met de transitie naar een CoE volgens de definitie van de VH: gericht op een urgent maatschappelijk thema, waar we van buiten naar binnen, vraaggestuurd werken, altijd in de driehoek Leren, Werken en Innoveren.
CoE HRTech is ronduit trots op de wijze hoe RDM campus steeds meer ‘smoel’ krijgt als onderzoeks- en experimenteerruimte. Met externe middelen hebben we fysieke labs gerealiseerd, waar onderwijs, onderzoek en innovatie samenkomen. De synergie tussen de verschillende onderdelen van het energietransitielab wordt steeds hechter, en komt ten goede aan het onderwijs.
Ik zal hier zelf tot mijn spijt niet meer verder aan bij kunnen dragen, omdat ik heb besloten CoE HRTech en de hogeschool per 1 maart 2025 te verlaten om mij te richten op mijn gezondheid. Het is geweldig nieuws voor CoE HRTech en alle stakeholders, dat Marleen Goumans, tevens directeur bij Kenniscentrum Zorginnovatie, mij zal opvolgen. Ik wens Marleen, CoE HRTech en onze samenwerkingspartners, alle goeds voor de toekomst.
Willemijn Dicke
Samenwerken met onderwijs
We hebben in 2024 een meerjarige raamovereenkomst gesloten tussen CoE HRTech en RMI over de inzet van docent-onderzoekers. Die werkwijze gaan we ook overnemen bij andere instituten, zoals IGO, EAS en RBS. De grote verwevenheid met RMI is tevens zichtbaar in de samenwerking waarmee een kennisontwikkelagenda is opgesteld, net als bij IGO. Met het instituut EAS worden ook gesprekken gevoerd over de kennisontwikkelagenda.
Er zijn ca. 2865 studenten en 52 docenten betrokken geweest bij activiteiten van CoE HRTech in 2024. Het ging hierbij om 11,67 fte docent-onderzoekers. In 2023 waren ca. 2866 studenten en meer dan 40 docenten bij de activiteiten van het KC/CoE betrokken. Het ging hierbij om 9,65 fte voor de docent-onderzoekers.
Bijdragen aan het beroepsonderwijs
In de Minor Waterbouw hebben studenten onder leiding van de docenten Tijmen den Oudendammer en Annabeth Looijs, en met begeleiding van lector Martine van den Boomen, gewerkt aan uitdagingen zoals een back-up voor de Maeslantkering en alternatieven voor zandzakken om Noordereiland te beschermen. Er werd een ontwerpend onderzoekproces gevormd en uitgevoerd in het RDM Aqualab en het onderzoeksteam kreeg feedback van experts tijdens de eindpresentaties. De gepresenteerde oplossingen, waaronder innovaties met waterkracht en sedimentvormingsexperimenten, maakten indruk op de aanwezigen (Rijkswaterstaat, Gemeente Rotterdam en het Deltaprogramma Rijnmond Drechtsteden).
Resultaten
• Nieuwe module Prototyping in de minor Waterbouw.
• Didactische opzet voor ontwerpend onderzoek en reader.
• Meer dan 15 geweldige prototypes met waterbouwkundige oplossingen.
• Zeer enthousiaste studenten, docenten en werkveld (ook tijdens het proces, doorwerking).
Foto’s: Studenten aan het werk in minor Waterbouw (foto: Martine van den Boomen)
Onder invloed van AI (Artificial Intelligence) ontstaat een nieuw perspectief op de kloof in competenties van werkende bouwprofessionals in Nederland. Uit onderzoek van Christoph Ravesloot blijkt dat veel bouwprofessionals onvoldoende ontwikkelde competenties hebben om de digitalisering in de bouwindustrie bij te houden en eraan bij te dragen. Dit leidt tot een tekort aan bouwprofessionals en bouwcapaciteit voor verduurzaming en digitalisering.
Ondanks deze kloof, is de inzet van digitalisering en AI in de bouw onomkeerbaar. Bouwprofessionals zullen steeds meer digitale technieken en AI moeten aansturen en controleren. Een human capital agenda moet zich richten op het overbruggen van de kloof van niet-digitale naar digitale competenties bij bouwprofessionals. Dit zal helpen de mismatch in de arbeidsmarkt te verminderen en de bouwcapaciteit te behouden.
Resultaten:
• Gedeelde Inzichten in een belangrijke bottleneck in de bouw (gedeeld tussen onderzoekers, onderwijs en praktijkpartners, doorwerking)
• Aanknopingspunten voor gericht vervolgonderzoek in de driehoek ‘Leren, werken, innoveren’.
Om succesvol circulair te kunnen ontwerpen en ontwikkelen is het belangrijk om een goed beeld te hebben van wat een circulaire economie nu precies is, te weten op welke manieren je specifiek daarvoor kunt ontwerpen en ontwikkelen en objectief te kunnen bepalen of de verandering die je voorstelt daadwerkelijk resulteert in een vermindering van de eco-impact of niet. Een veel gebruikte benadering om dat laatste te kunnen doen is een LCA (Life Cycle Assessment of Levens Cyclus Analyse). De betrouwbaarheid van deze methodiek valt of staat met de kwaliteit van de voor berekeningen gebruikte data. Praktijkonderzoek is daarbij één van de manieren waarop meer inzicht in de bruikbaarheid en kwaliteit van deze data kan worden verkregen. In één van de drie workshops in de minor Circular Maker leren studenten van HR van lector Marcel den Hollander werken met een vereenvoudigde versie van deze methodiek, Fast Track LCA.
Resulaat:
• meer kennis bij HR studenten over de eco-impact van de ontwerpen die zij maken
• praktische vaardigheden en tools om berekeningen te maken
• impact en doorwerking naar het werkveld: in een circulaire economie zullen uiteindelijk alleen die bedrijven floreren die een zorgvuldige afweging van duurzaamheidsaspecten tot een integraal onderdeel van hun bedrijfsvoering hebben gemaakt; de vraag naar medewerkers die hieraan bijdragen zal verder toenemen.
Samenwerken met de regio
In 2024 zijn er in het totaal 21 lopende samenwerkingsovereenkomsten met partners van CoE HRTech in projecten. Daarnaast is er begin 2025 een kaderovereenkomst getekend met Rijkswaterstaat.
Er wordt met 427 bedrijven samengewerkt. Hiervan zijn er 39 mbo’s, hbo’s en universiteiten.
Invulling met de regio
Het Energietransitielab brengt onderwijs, onderzoek en de industrie samen in een innovatieve leerwerkomgeving, met als doel nieuwe kennis te ontwikkelen en bedrijven te ondersteunen bij de energietransitie.
Sinds de zomervakantie van 2024 siert een 18 meter hoge windturbine de kade van de RDM Campus. Deze 1,5 kW windturbine met een rotordiameter van 3,5 meter wordt vanaf 2024 ingezet voor onderwijs- en onderzoeksactiviteiten van Hogeschool Rotterdam. Het Fieldlab Windenergie is de eerste stap in de oprichting van het Energietransitielab door CoE HRTech op RDM Campus. De volgende stappen zijn de ingebruikname van de aangeschafte apparatuur voor het onderwijs en onderzoek. Zowel docenten van EAS als RMI werken hier aan onderwijsontwikkeling op deze apparatuur. Dit praktijkgerichte onderwijs is niet alleen een plek waar studenten kunnen gaan leren, maar waar ook vormgegeven kan worden aan toekomstige LLO ontwikkeling.
De praktijkvraag in dit onderzoek van lector Gert-Joost Peek is: ‘Hoe kunnen lokale collectieven van MKB’ers bijdragen aan gebiedsontwikkeling die leidt tot realisatie van ruimte voor werk? De kern van dit onderzoek zijn zes casussen. In de casussen verkennen docent-onderzoeker Auke Brugmans en studenten hoe collectieven van MKB’ers bijdragen aan gebiedsontwikkelingen en welke kansen en valkuilen zij tegenkomen. De optiek en ervaringen van ondernemers staan centraal. Deze worden in een context met andere belanghebbenden en op het schaalniveau van gebouw, buurt, gebied, stad en regio geanalyseerd. Per casus is veldonderzoek gedaan en zijn ondernemers geïnterviewd. De resultaten zijn in een workshop met ondernemers, gemeenten en experts samengevoegd om deze te verrijken en overeenkomsten en verschillen te duiden.
De nu gepubliceerde whitepaper leidt in de komende twee jaar tot een verdiepend RAAK publiek-onderzoek ‘Maak ruimte voor werk!’. Hierin komt aandacht voor de rol van ondernemerscollectieven in gebiedsontwikkeling en roepen zo op tot actie en discussie.
Resultaten:
• Praktijkgericht onderzoek in de driehoek ‘Werken, leren, innoveren’;
• Onderzoek dat leidt tot nieuw (gesubsidieerd) onderzoek, het stokje wordt doorgegeven waardoor verdieping mogelijk is met meerwaarde voor alle betrokkenen;
• Een publicatie (whitepaper) met en voor het MKB uit de regio.
In oktober 2024 is het project Circolab Maritiem van start gegaan van lector Jeroen Pruijn, in samenwerking met gemeente Rotterdam en TU Delft. De maritiememaakindustrie staat voor een grote duurzaamheidsopgave. Het gaat hierbij om het reduceren van emissies en afval in productieketens, alsmede het ontwerpen en bouwen van duurzame schepen voor de gehele levenscyclus. Circolab Maritiem is een structurele samenwerking die voorziet in de behoefte van maritiemebedrijven om op ketenniveau samen te werken en verduurzamings- & circulariteitsoplossingen van de tekentafel daadwerkelijk geïmplementeerd te krijgen.
Circolab wordt geleid door een projectleider in samenwerking met gemeente Rotterdam, sector Maritiem, en de betrokken bedrijven.
De kern van het project wordt ingevuld middels een Professional Doctorate positie (PD). De PD is een nieuwe rol, die momenteel in een pilotfase is, waarbij HR meedoet voor o.a. de sector Maritiem. De PD is een EQF8 (PhD-niveau) titel, maar veel sterker gericht op de doorwerking van onderzoek in de praktijk. Het is om die reden een innovatief project op twee vlakken.
Resultaten:
• De PD leidt het onderzoek, maar hierin zullen de vraagstellingen van bedrijven centraal staan en het doel zal zijn om ondersteund door de wetenschap tot praktische resultaten en oplossingen te komen, die materiaal en CO2 zullen gaan besparen;
• De PD zal naast haar eigen onderzoek, ook direct op een bedrijf gericht onderzoek uitvoeren samen met studenten. Dit kunnen kleinere projecten zijn die passen binnen het onderwijs (bijvoorbeeld integratieprojecten zoals het PI project), maar ook afstudeeropdrachten voor de BSc en MSc Programma’s.
• Het project is een samenwerking tussen de gemeente Rotterdam, TU Delft en HR in combinatie met o.a. Damen Schipyards, Oceanco, Marine Services Noord, Heinen en Hopman, Aegir Marine, Bureau Veritas en NMT.
Publicaties en kennisproducten
We hebben in 2024 24 peer-reviewed publicaties geproduceerd.
Impactvolle activiteiten van (medewerkers van) CoE HRTech
In 2024 zijn er diverse impactvolle activiteiten (zie tabel hieronder) van de medewerkers uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan is: De presentatie van Marlies van der Wee (promovendus bij CoE HRTech) voor bezoek van een delegatie van het ministerie van Buitelandse Zaken aan IGO. Het onderwerp is het resultaat van haar onderzoek: Sustainability-oriented teaching and learning in living labs.
