Menu English

Ontdek de mogelijkheden van leerwerkgemeenschappen

Een sfeerverslag van de IGO-ontmoet van 2 november

10 januari 2024

Leerwerkgemeenschappen gaan de komende jaren een centrale rol spelen in ons onderwijs. Tijdens de IGO-ontmoet van 2 november zijn we ingegaan op wat leerwerkgemeenschappen ons te bieden hebben, welke uitdagingen dit met zich meebrengt en wat de meerwaarde is voor onze studenten, de stad Rotterdam en ons onderwijs. Het was een inspirerende middag waarin we door een aantal collega’s zijn meegenomen in de wereld van leerwerkgemeenschappen. Vervolgens zijn we hierover, aan de hand van een casus, het gesprek met elkaar aangegaan. De waardevolle inzichten die hier zijn opgedaan, worden gebruikt voor het doorontwikkelen van de leerwerkgemeenschappen binnen ons instituut.

Wat is een leerwerkgemeenschap?

Een leerwerkgemeenschap is een fysieke plek waar studenten, onderzoekers en praktijk met elkaar samenwerken aan innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Dit kan in verschillende vormen van onderwijs zijn, denk bijvoorbeeld aan minoren en stages. Maar ook aan het semester 6 dat alle opleidingen gaan ontwikkelen binnen hun nieuwe curriculum. Het voordeel van leerwerkgemeenschappen is de continuïteit. Enerzijds omdat je vanuit daar nieuwe opdrachten kunt halen voor je onderwijs. Anderzijds omdat je kunt voortborduren op de uitkomsten uit onderzoeken en projecten die al zijn gedaan. Je realiseert op die wijze estafetteonderwijs waardoor resultaten niet meer in een bureaula belanden, maar er uiteindelijk echt iets mee wordt gedaan. 

Hoe ontwikkelen we leerwerkgemeenschappen binnen IGO?

Er ligt geen vastomlijnd plan, opgegeven door het management, hoe we leerwerkgemeenschappen moeten ontwikkelen. Dit is een zoektocht die we met elkaar aangaan. Daarom zijn we een pilot met een aantal initiatieven binnen IGO gestart, die in potentie kunnen uitgroeien tot een leerwerkgemeenschap. Dit zijn onder andere de minor digitalisering, M4H (Merwede-4-haven) en TIP (Talent Innovation Pool). De kennis die we daar opdoen, wisselen we met elkaar uit. Zo leren we wat nodig is om een leerwerkgemeenschap op te kunnen zetten. Eén van de dingen die nu bijvoorbeeld naar voren komt is dat er behoefte is aan een communitymanager. Een soort accountmanager die alle contacten binnen die leerwerkgemeenschap onderhoudt. We gaan nu onderzoeken of en hoe we dit kunnen vormgeven.

Welke ervaringen zijn er al binnen de hogeschool?

Het Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) van Hogeschool Rotterdam verbindt studenten, docenten en de praktijk. Samen werken zij aan complexe maatschappelijke vraagstukken in Rotterdam-Zuid. Dit doen zij al zo’n tien jaar. Daarmee hebben zij waardevolle kennis en ervaring in huis, waarmee wij ons voordeel kunnen doen bij het ontwikkelen van leerwerkgemeenschappen. Eén van die inzichten zijn de vier beloftes die zij aan de wijk hebben gedaan om het vertrouwen te winnen van de bewoners.

  • Nabijheid: zorg dat je er bent, het liefst met een fysieke plek
  • Gelijkwaardigheid: creëer draagvlak en begrip door het samen met de wijk te doen
  • Wederkerigheid: we komen niet alleen iets halen, maar leveren ook iets op
  • Continuïteit: je geeft het stokje door waardoor je langer op één plek kunt blijven. Daardoor wordt het samenwerken met de wijk makkelijker. Zij verwachten dat er weer wat komt en brengen zelf input waar ze iets mee willen doen.

Een mooi voorbeeld is een groene inclusieve speeltuin die is aangelegd in de wijk. Dit begon met een MDC project, waar studenten onderzoek hebben gedaan hoe je een inclusieve speeltuin kunt maken. Dit leidde naar een speeltuinvereniging van bewoners uit de buurt tot de speeltuin die er nu daadwerkelijk ligt. Heel leuk voor die studenten om hun ideeën in werkelijkheid terug te zien komen. En het mooie is dat dit weer leidt tot allerlei vervolg acties in diezelfde wijk.

Wanneer is iets een leerwerkgemeenschap?

Naast de projecten van EMI gebeurt er nog véél meer binnen onze hogeschool binnen de driehoek van praktijk, onderzoek en onderwijs. Van groot naar klein en in allerlei verschillende verhoudingen (zie afbeelding 1). Maar wanneer noem je iets een leerwerkgemeenschap? Het is goed om ons te beseffen dat een leerwerkgemeenschap geen one-size-fits-all formule kent. Wanneer je het label al durft te plakken wanneer iets alle drie de componenten in zich heeft, dan zijn we eigenlijk eergister al begonnen. De uitdaging die dan overblijft is om te groeien naar een fysieke plek waar onderzoek, praktijk en onderwijs doorlopend samenwerkt aan verschillende maatschappelijke vraagstukken die op die locatie spelen. Dat zal niet morgen geregeld zijn. Daar heb je nieuwe mensen, nieuwe rollen en misschien wel nieuwe plekken voor nodig.

In gesprek met elkaar

Met deze achtergrond aan informatie werd de casus afgetrapt aan de hand waarvan wij met elkaar het gesprek zijn aangegaan. Woonstad wil een langdurige samenwerking met ons aangaan voor het herontwikkelen van de Rotterdamse wijk Bloemhof. Het probleem van deze wijk is dat de woningen wegzakken omdat ze niet op palen zijn gebouwd. De gevolgen voor de buurt zijn enorm, het is een hechte buurt waar iedereen elkaar kent. Hoe doen we dit anders dan de Tweebosbuurt? De Gemeente en twee lectoren zijn ook aangehaakt. Hoe zouden wij dit vraagstuk aanpakken? Wat hebben we dan nodig en wat willen we absoluut niet?

Inzichten

De casus leverde interessante discussies op waar mooie inzichten uit naar voren kwamen. Deze vorm van onderwijs wordt als zeer waardevol gezien, omdat we studenten op deze wijze leren betrokken te zijn bij maatschappelijke problemen. Om het voor opleidingen interessant te houden is het echter wel belangrijk om opdrachten af te bakenen. Je kunt bijvoorbeeld de opgaven in behapbare stukjes opdelen, net als universiteiten vaak doen. Verder kwam naar voren dat het belangrijk is een heldere organisatie en projectstructuur op te zetten, waarbij iedereen weet wie waarvoor verantwoordelijk is en waarvoor we welke student opleiden. Wanneer we elkaar op inhoud vinden, hebben we de mogelijkheden om tot mooie projecten te komen. Maar omdat processen vaak uit elkaar lopen moeten we daar wat op gaan verzinnen. Daarnaast is het belangrijk dat docenten een professionaliseringstraject met elkaar aangaan. Want deze vorm van onderwijs vraagt om een andere manier van onderwijs geven.

Wil je verder meedenken over het proces om te komen tot leerwerkgemeenschappen? Mail dan naar Lisette, Rutger en Gerthe op igo-koalwg@hr.nl of kom langs op hun spreekuur. Hier kun je met ze van gedachte wisselen, vragen stellen of input geven op het proces. Het spreekuur vindt elke woensdag plaats van 15.30 tot 16.30 uur. Laat vooraf even per e-mail weten of je komt.  

IGO-ontmoet

IGO-ontmoet wordt één keer per onderwijsperiode georganiseerd voor alle collega’s van ons instituut. Het doel van deze bijeenkomsten is om van en met elkaar te leren, elkaar te inspireren en met elkaar te verbinden. Dit doen we door samen aan de slag te gaan met actuele thema’s die op dat moment binnen onze organisatie spelen. IGO-ontmoet wordt georganiseerd door team Onderwijsinnovatie en de IGOvationHUB. De eerstvolgende IGO-ontmoet vindt plaats op 23 januari.

10 januari 2024