Training Con-tAct: Ondersteunde Communicatie bij Afasie

Dit project komt voort uit de logopedische richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van afasie bij volwassenen’ (Berns et al, 2015). Afasie is één van de mogelijke gevolgen van hersenletsel. Het is een taalstoornis, die gevolgen kan hebben voor het communicatieve vermogen van een persoon. Mensen die afasie hebben komen vaak moeilijk op woorden, begrijpen niet goed wat een ander zegt, en hebben moeite met formuleren van geschreven taal en met het begrijpen van geschreven teksten. Communiceren, zowel via gesproken taal als via geschreven taal (zoals een gesprek voeren, telefoneren of een mailtje sturen), is vaak moeilijk, zowel voor degene die afasie heeft als voor de gesprekspartner.

Communicatie is een essentieel onderdeel van het zorgproces. Personen met afasie ervaren dat in de zorginstellingen waar zij verblijven, de communicatie met de zorgprofessionals vaak moeizaam verloopt. Uit onderzoek blijkt dat trainingen die zich richten op het verbeteren van de communicatievaardigheden van gesprekspartners van personen met afasie, effect hebben: gesprekken tussen personen met afasie en getrainde gesprekspartners verlopen beter dan gesprekken met ongetrainde gesprekspartners

In de Richtlijn Afasie wordt aanbevolen aan logopedisten die werken in zorginstellingen waar personen met afasie verblijven, dat zij de communicatieve vaardigheden van hun collega-zorgprofessionals (zoals fysiotherapeuten, ergotherapeuten, artsen, verpleegkundigen) trainen.

Communicatie is een essentieel onderdeel van het zorgproces. Personen met afasie ervaren dat in de zorginstellingen waar zij verblijven, de communicatie met de zorgprofessionals vaak moeizaam verloopt. Uit onderzoek blijkt dat trainingen die zich richten op het verbeteren van de communicatievaardigheden van gesprekspartners van personen met afasie, effect hebben: gesprekken tussen personen met afasie en getrainde gesprekspartners verlopen beter dan gesprekken met ongetrainde gesprekspartners.

In de Richtlijn Afasie wordt logopedisten, die werken in zorginstellingen waar personen met afasie verblijven, aanbevolen om communicatieve vaardigheden van hun collega-zorgprofessionals te trainen. Hierbij kan worden gedacht aan fysiotherapeuten, ergotherapeuten, artsen en verpleegkundigen.

Om ervoor te zorgen dat logopedisten die hun collega-zorgprofessionals in hun zorginstelling willen trainen in het communiceren met cliënten met afasie, gebruik kunnen maken van een specifiek voor dit doel ontwikkelde communicatietraining, hebben Judith Oostveen (Radboudumc, Nijmegen), Nicole Jünger (OLVG, Amsterdam) en Philine Berns (Hogeschool Rotterdam) samengewerkt bij het ontwikkelen van een zodanige training: Training Con-tAct. Daarnaast is Cursus Con-tAct ontwikkeld, een bijbehorende nascholingscursus voor logopediste waarin zij leren om Training Con-tAct in hun eigen zorginstelling aan te bieden.

In een onderzoeksproject is het effect van Training Con-tAct onderzocht.   

Relevantie

Uit onderzoek blijkt dat zorgverleners gesprekken met cliënten met afasie vrezen en vermijden (Carragher et al, 2020), minder tijd besteden aan het geven van informatie over zorggerelateerde onderwerpen aan personen met afasie dan aan mensen zonder afasie (Knigt, Worrall, & Rose, 2006), dat mensen met afasie een grotere kans lopen op verkeerde behandeling (Hemsley, Werninck, & Worrall, 2013) en minder worden betrokken bij de therapie (Leach, Cornwell, Fleming, & Haines, 2010). Communicatie-trainingen voor zorgprofessionals  verbeteren de communicatie met personen met afasie (Simmons-Mackie, Raymer, & Cherney, 2016; Horton, Lane, & Shiggins, 2016; Oostveen, 2016).

Project Con-tAct voorziet logopedisten van een bruikbare en effectieve communicatietraining die via het verbeteren van de communicatieve vaardigheden van zorgprofessionals en het positief beïnvloeden van de communicatieve toegankelijkheid van de zorginstelling, bijdraagt aan de kwaliteit van de zorg aan mensen met afasie. 

De training richt zich op communicatievaardigheden van álle zorgprofessionals. De training lijkt geschikt voor implementatie in de curricula van meerdere opleidingen van het Instituut voor de Gezondheidszorg (IVG). In een pilot met tweedejaars studenten logopedie is onderzocht of Training Con-tAct past in het curriculum van de opleiding logopedie. Kenmerken van Con-tAct zullen worden opgenomen in het herziene curriculum van de opleiding logopedie, met ingang van schooljaar 2021-2022.

Studenten logopedie doen tijdens hun praktijkgericht afstudeeronderzoek onderzoek naar verschillende aspecten van Con-tAct, zoals bijvoorbeeld de motivatie van medewerkers in een bepaalde zorgorganisatie om deel te nemen aan de training, of de bruikbaarheid van het concept van Con-tAct op afdelingen waar mensen met dementie verblijven, of naar de factoren die implementatie van Training Con-tAct in een zorginstelling beïnvloeden.