Menu English

Smart & Social Fest: komt er een tijd dat we als mens overbodig zijn?

24 april 2023

Met de snelle digitalisering van onze samenleving rijst de vraag wat ethisch verantwoord is. Mag je mensen zomaar filmen met een drone? Geeft ChatGPT het juiste antwoord? Vervangt de wijkrobot banen die voor mensen cruciaal zijn? Dit en nog veel meer vragen werden behandeld tijdens de allereerste editie van Smart & Social Fest van Hogeschool Rotterdam waar ruim 300 bezoekers op afkwamen.

Eefje Cuppen, Directeur Rathenau Instituut, trapte bij Innovatiecentrum VONK in het Timmerhuis het event af met haar presentatie over het belang van een goed conflict. "Hoe kan digitalisering bijdragen aan de wereld? Hoe zorgen we ervoor dat iedereen op dezelfde manier mee kan komen in deze digitale wereld. Het moet niet enkel smart zijn, maar ook social. Overal heeft digitale technologie z’n impact en daarvoor is dialoog nodig, want er zijn verschillende belangen en verschillende perspectieven." Haar advies: "We moeten met elkaar in gesprek over in wat voor digitale samenleving we willen leven, opgroeien en werken."

Het belang van dat gesprek werd onderstreept bij Bibliotheek Rotterdam. Aanwezigen werden tijdens een theatervoorstelling geconfronteerd met de sociale uitdagingen die digitale innovaties met zich meebrengen. Want wat blijkt, niet iedereen is zich bewust van het feit dat lang niet iedere Rotterdam over de benodigde middelen, vaardigheden of het vertrouwen beschikt om mee te komen in onze gedigitaliseerde samenleving.

Op locatie Wijnhaven werd daadwerkelijk ervaren wat digitale technologie voor ons kan betekenen tijdens de sessies en workshops. Silke Berghout, student Communicatie & Multimedia Design is druk in de weer met het ontwerpen van haar eigen tas en blijkt groot fan van het veelbesproken ChatGPT: "Het maakt niet uit wat je vraagt, hij geeft altijd een antwoord. Ik gebruik het nu een half jaar en ik vind het echt fantastisch. Ik vroeg om een sport- en voedingsschema te maken en dat deed hij binnen een seconde. Ik gebruik het meer dan Google."

Ondanks haar enthousiasme voor het digitale programma heeft ze ook zo haar bedenkingen. "Ik vind het ergens ook een beetje eng. Als dit nu al kan, waar gaat het dan heen? Komt er een tijd dat we als mens overbodig zijn? Ik heb daar heel erg over nagedacht. Nemen de robots ons straks over? Met ChatGPT komt het al aardig in de buurt."

Het ‘enge’ karakter van ChatGPT kwam ook aan bod bij de lezing ‘Natuurlijk Synthetisch’ in de Bibliotheek Rotterdam. Lotte Willemsen, Lector Hogeschool Rotterdam, doet onderzoek naar synthetische media. "ChatGPT kan hallucineren. Als er geen juist antwoord in het model zit, verzint het gewoon wat. Je moet heel goed weten hoe je de vraag moet stellen en je ervan bewust zijn dat het niet het juiste antwoord kan zijn."

Wat ook een beetje typisch blijkt te zijn, is de wijkrobot waarmee tijdens het event door de Afrikaanderwijk wordt gewandeld. Al bij het vertrek bij het EMI op Zuid verdraait menig voorbijganger z’n nek als ze de wijkrobot zien: een plastic bak op wieltjes met twee camera’s op een stang. Lector Thomasz Jaskiewicz bestuurde het gevaarte. Jaskiewicz: "Amazon heeft veel geld geïnvesteerd in de ontwikkeling van dit soort robots om ze in de toekomst in te gaan zetten als pakketbezorgers." De belangrijkste vraag tijdens de wandeling  is hoe zo’n robot van betekenis kan zijn voor de bewoners van de wijk. 

Dat deze robot eigenlijk ook onder de noemer drone valt, blijkt tijdens de workshop ‘Drones: zie jij ze vliegen’ bij het CMI aan de Wijnhaven. Martijn J. Peltenburg, projectmanager digitale economie bij de Gemeente Rotterdam gaf de lezing en vertelde: "Ik vind het ook ongemakkelijk als er een drone over me heenvliegt. Een belangrijk vraagstuk van de Gemeente Rotterdam is hoe je de verbinding met de stad maakt over dit soort vraagstukken over drones."

En dat bleek dé conclusie van het Smart&Social fest. Digitalisering helpt ons als we met elkaar in gesprek blijven gaan over hoe we willen dat digitalisering ons leven helpt. Waar trekken we de grens? Wat is ethisch verantwoord? En daar heeft elk individu een eigen mening over en een verantwoordelijkheid te nemen. Dus moeten we hierover met elkaar in gesprek.