Arjen van Klink, directeur van Kenniscentrum Business Innovation, opende de middag en benadrukte hoe belangrijk het is dat onderzoek, onderwijs en praktijk samenwerken aan vraagstukken die raken aan de toekomstbestendige economie. Hij wees op de rol van collectiviteit als motor voor verandering. “We komen verder als we perspectieven verbinden. Dit lectoraat helpt ons dat structureel vorm te geven.”
De noodzaak van collectiviteit
Volgens Berkers is het traditionele economische model steeds minder in staat om de grote opgaven van deze tijd het hoofd te bieden. De nadruk op concurrentie en individuele winst botst met vraagstukken die samenwerking vragen. “Geen bedrijf is een eiland,” stelde hij. Veel organisaties proberen uitdagingen nog steeds afzonderlijk op te lossen, terwijl de kracht juist ligt in het verbinden van perspectieven.
Collectiviteit ziet hij als een praktische manier van organiseren. Door uit te gaan van een gedeeld belang ontstaat ruimte voor economische, sociale en ecologische waarde tegelijk. Het lectoraat onderzoekt daarom hoe organisaties collectief kunnen handelen en welke nieuwe vormen van waardecreatie daarbij ontstaan.
De tussenruimte als bron van vernieuwing
Een centrale plek in de rede kreeg de tussenruimte: de zone tussen organisaties waar niet alles vastligt. Een plek waar spanning kan ontstaan, maar ook nieuwe mogelijkheden zichtbaar worden. Het is volgens Berkers de ruimte waar oude kaders niet meer volstaan en nieuwe nog in ontwikkeling zijn.
Hij vergeleek deze tussenruimte met onzichtbare netwerken die ecosystemen laten groeien. Hier kunnen partijen elkaar ontmoeten zonder dat vooraf vaststaat hoe de samenwerking eruitziet. Die openheid maakt het mogelijk om te experimenteren, te leren en stapsgewijs nieuwe vormen van waardecreatie te ontwikkelen. ”In deze ruimte ontstaan de innovaties die passen bij de regionale economie van morgen.”
Voorbeelden uit de praktijk
Om dit tastbaar te maken, liet Berkers voorbeelden zien van initiatieven waar collectief handelen al vorm krijgt. Coöperatie NeOn, Netwerkzorg Rijnmond en het Smart Connected Supplier Network laten zien hoe organisaties samen waarde creëren. Dat vraagt volgens hem niet om perfectie, maar om beweging. “Samenwerken betekent niet dat alles glad verloopt. Het betekent dat je blijft zoeken naar wat werkt.”
Gesprek met studenten
Studenten deelden tijdens de middag hun ervaringen met projecten waarin ze met bedrijven samenwerken aan regionale opgaven. Ze vertelden hoe het overstijgen van de eigen discipline hen helpt om nieuwe oplossingen te zien en waarom collectief werken volgens hen essentieel wordt in hun toekomstige beroep. Het gesprek maakte duidelijk hoe nauw het lectoraat verbonden is met het onderwijs.
Lectorale rede Frank Berkers
Onderzoek vanuit verschillende perspectieven
Drie duo’s gaven tijdens de rede een inkijkje in de onderzoeksagenda van het lectoraat.
Felix van Hoften en Piotrek Swiatkowski lieten zien hoe regionale ecosystemen kunnen groeien wanneer organisaties rekening houden met ecologische grenzen én met de sociale dynamiek van samenwerking.
Nora El Maani en Remko van der Pluijm richtten zich op de rol van professionals. Zij lieten zien hoe grenswerkers dagelijks balanceren tussen hun eigen organisatie en een collectief, en hoe opleidingen studenten kunnen voorbereiden op deze complexe werkelijkheid.
Sanne Albers en Maarten Arnoldus sloten af met de kracht van verhalen. Hun onderzoek laat zien hoe narratieven ons denken sturen en hoe inzichten uit het verleden kunnen helpen om nieuwe toekomstbeelden te ontwikkelen.
Willen jullie bijdragen aan een wereld die goed is voor mens en planeet, laat het ons gerust weten. Samen maken we de tussenruimte vruchtbaar.
Lector Collective Business for Transition
Uitnodiging tot samenwerking
Berkers benadrukte dat collectieve ondernemingen niet ontstaan uit kant-en-klare oplossingen, maar uit kleine, concrete stappen. Een gesprek openen, een vraag delen, samen onderzoeken wat werkt. “In de tussenruimte ontstaat de mogelijkheid om nieuwe vormen van waarde te ontwikkelen. Daar begint de beweging.” Hij nodigde het publiek uit om hierin samen op te trekken met studenten, bedrijven en organisaties uit de regio.
Officiële installatie
Tijdens de officiële installatie onderstreepte Arjen van Klink de waarde van het lectoraat voor de hogeschool en de stad. “Frank laat zien hoe we vanuit verbinding kunnen bouwen aan een economie die mensen, organisaties en ecosystemen versterkt. Zijn werk past bij de toekomstbestendige economie waar wij aan werken.”
Met de uitreiking van het boek Economie van de tussenruimte en een feestelijke borrel werd de middag afgesloten. Het lectoraat kijkt uit naar verdere samenwerking in de regio, in de tussenruimte waar vernieuwing ontstaat.
Hogeschool Rotterdam werkt in onderzoeksprojecten nauw samen met partners in de regio. De kennis die daar ontstaat, is direct inzetbaar in organisaties en draagt bij aan een toekomstbestendige economie. Wil je aansluiten bij dit werk of met Frank samenwerken? Neem contact op via businessinnovation@hr.nl.
Heb je de lectorale rede gemist? De kern van Frank z'n verhaal en zijn onderzoeksagenda licht hij hier toe: