Menu English

“Veel studenten hebben heftige problemen door iemand met verslaving in directe omgeving”

13 mei 2019

Agressie, (seksueel) geweld, vernedering, belediging en zelf ook alcohol of drugs gaan gebruiken. Dorine van Namen van Kenniscentrum Zorginnovatie schrikt elke keer weer als ze een gesprek heeft met een student, die leed ondervindt door een verslaafde in bijvoorbeeld de familie.

Ze doet onderzoek naar de gevolgen van verslaving voor naasten en heeft daarvoor een enquête gestuurd naar alle (niet-Engelse) studenten van Hogeschool Rotterdam. 5.662 studenten vulden de vragenlijst in, van wie 881 aan gaven een vader, moeder, broer, zus of partner te hebben die verslaafd is aan drugs, alcohol of medicijnen. De vragen konden anoniem worden ingevuld, maar de respondenten konden ook hun contactgegevens achterlaten als ze daar behoefte aan hadden. 115 studenten deden dat.

“Ik voer nu gesprekken met die studenten; ik hoor heftige verhalen”, zegt Dorine. Zo sprak ze met Michelle, die sinds haar zesde samenleefde met haar aan alcohol verslaafde stiefvader. Van hem kreeg ze continu te horen dat ze dom was, ontzettend dom. Zo dom als een varken. Dag in, dag uit. Dus daar begon ze zelf in te geloven. “Inmiddels is ze de 30 jaar gepasseerd, maar heeft ze wel het hbo bereikt en krijgt ze steeds beter in de gaten dat ze totaal niet dom is. Mensen praten niet gemakkelijk over hun leven naast iemand met een verslaving, er heerst een groot gevoel van schaamte. Met mijn onderzoek hoop ik te bereiken dat dit taboe wordt doorbroken. Alleen dan kan het welzijn van deze groep mensen worden bevorderd.”

Hoe kwam je bij het onderwerp van dit onderzoek?
“Ik heb vroeger zelf in zo’n situatie gezeten. Toen ik nog hoofdredacteur van Profielen was, werkte ik samen met een collega aan een boek over dit onderwerp. Ik vond het onrechtvaardig dat al het geld en onderzoek naar die ene verslaafde ging, terwijl de levens van vier naasten net zo hard wordt ontwricht als dat van de verslaafde zelf. Maar zij krijgen geen steun. We hadden een uitgever gevonden, maar die wilde dat het boek werd opgehangen aan mijn eigen levensgeschiedenis. En dat wilde ik niet, dus is het boek niet verschenen. We hadden wel veel research en interviews gedaan, en toen bedacht ik dat het voor de hogeschool ook een heel interessant thema zou kunnen zijn. Ik ben in gesprek gegaan met lector AnneLoes van Staa van Kenniscentrum Zorginnovatie en zij vond dat een goed idee. Toen ben ik overgestapt van Profielen naar het kenniscentrum en ben ik een nieuw beroep aan het leren; dat van onderzoeker.”

Je hebt het netwerk van Profielen mooi kunnen benutten voor je onderzoek.
“Profielen doet elk jaar onderzoek naar een groot thema. Twee jaar geleden naar depressies, vorig jaar naar gender en dit jaar naar alcohol en drugs. Op die manier kon ik in één klap een heel grote groep studenten bereiken om ook mijn eigen onderzoeksvragen te kunnen stellen. De gevolgen voor naasten van mensen met een verslaving zijn in Nederland nog nauwelijks onderzocht. Maar mijn vermoeden werd bevestigd: het gaat om grote aantallen. Van de ongeveer 36.500 studenten is 15,6 procent opgegroeid met een gezinslid met een verslaving. Dat zorgt voor een slechtere lichamelijke en psychische gezondheid en voor studievertraging. Een burn-out wordt niet altijd veroorzaakt door studielast, maar dat kan ook door een last vanuit de familie komen.”

Wat kan Hogeschool Rotterdam voor deze groep betekenen?
“De hogeschool is geen zorgverlenende instelling, maar we kijken hoe we kunnen samenwerken met Youz, een verslavingszorginstelling voor jongeren. Zij bieden interventies aan voor kinderen van verslaafde ouders. Zij kunnen de doelgroep moeilijk bereiken, maar wij hebben nu een groot aantal jongeren die daar terecht kunnen. Dus willen we de handen ineen slaan. Ook Student Aan Zet is geïnteresseerd.”

Wat gebeurt er verder met het onderzoek?
“De meeste studenten die hebben gereageerd, doen mee aan mijn vervolgonderzoek waarmee ik verder de diepte in ga door de schade, copingstrategieën en sociale steun in kaart te brengen. Wellicht maakt dat onderdeel uit van mijn promotieonderzoek en hopelijk kunnen we het onderzoek ook op andere scholen herhalen. Zodat we het welzijn van zo veel mogelijk studenten kunnen verbeteren.”

Het moet voldoening geven dat je op deze manier met dit thema aan de slag bent gegaan.
“Nou en of. Het was een grote wens om dit te gaan doen. Ik ben ontzettend blij dat ik deze kans van Hogeschool Rotterdam heb gekregen. Voor de meeste mensen is het een onbekende wereld. Het is mijn missie om daarin verandering te brengen. Ik wil laten zien dat héél veel mensen problemen ondervinden door het leven met iemand met een verslaving in de directe omgeving. ”

De nieuwe uitgave van Profielen staat volledig in het teken van verslaving. Daarin vind je onder meer een interview met Michelle en de resultaten van het onderzoek van Dorine van Namen.