Inter- en transdisciplinair opleiden
VITALIS werd uitgevoerd door vijf hogescholen: Hogeschool Rotterdam, De Haagse Hogeschool, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Inholland en HAN University of Applied Sciences. Studenten van de opleidingen Diëtiek, Verpleegkunde, Fysiotherapie, Social Work en Sportkunde leerden samen werken rond thema’s als voeding, beweging, ontspanning en sociaal welzijn. Daarbij stond de ontwikkeling tot T-shaped professionals centraal: Een professional met diepgaande kennis over één vakgebied, maar ook brede kennis in aanverwante gebieden.
Resultaten in onderwijs en praktijk
Het project leverde twee typen resultaten op: onderwijsmaterialen en inzichten. Zo zijn er losse lesmodules ontwikkeld, opdrachten in verschillende minoren uitgevoerd en waren er onderzoeksopdrachten. Tijdens de opdrachten reflecteerden studenten op hun eigen beeld van ouder worden, de vooroordelen die zij hierover hadden en hoe die zijn ontstaan.
Een inspirerend praktijkvoorbeeld vond plaats bij Hogeschool Inholland, waar studenten van verschillende opleidingen samenwerkten tijdens een interprofessionele lesdag rond het thema ondervoeding bij ouderen. Deze dag, onderdeel van de landelijke bewustwordingsactie Goed Gevoed Ouder Worden, bracht studenten Social Work en Sportkunde samen met ouderen uit de wijk. Door lessen, casestudy’s en zelfs een boksclinic leerden studenten hoe ze signalen van ondervoeding kunnen herkennen, hoe samenwerking tussen disciplines werkt en hoe belangrijk voeding is voor zowel fysieke als sociale vitaliteit. De ontmoetingen maakten veel indruk: studenten gaven aan dat het samen leren en bewegen met ouderen hielp om hun eigen beeld van ouder worden en goede zorg te verbreden.
Aanbevelingen voor de toekomst
De gezamenlijke leerreis van VITALIS leverde een aantal belangrijke lessen op:
- Samenwerken vraagt om moed: onzekerheden toelaten en verbinding zoeken.
- Grenzen zijn plekken van groei: daar ontstaan de mooiste inzichten.
- Zelfreflectie is geen luxe, maar noodzaak: zicht krijgen op eigen aannames en perspectieven.
- Kleine stappen maken grote veranderingen mogelijk: begin klein en experimenteer.
- Onderwijs moet leven: leren gebeurt in dynamiek en co-creatie.
- Waardevol ouder worden vraagt om luisteren: sluit aan bij wat ouderen zelf belangrijk vinden.
- Onderweg blijven: Het leren en vernieuwen stopt nooit.
Vervolg
De kennis en samenwerkingen die binnen VITALIS zijn opgebouwd, zijn vervolgd in het project Voeding voor VITALIS: de Preventieambassadeur. Dit project wordt uitgevoerd door Judith van Zwienen, onderzoeker bij Kenniscentrum Zorginnovatie en kerndocent Verpleegkunde. Als preventieambassadeur bij het Instituut voor Gezondheidszorg zet zij zich in om voeding en leefstijl structureel te verankeren in het onderwijs. Met steun van een nieuwe subsidie via ZonMw ontwikkelt zij, samen met collega’s, kennisclips, keuzevakken en lesmateriaal over voeding, preventie en gezonde leefstijl. Daarmee worden studenten van verschillende opleidingen toegerust om ondervoeding en leefstijlgerelateerde problematiek beter te signaleren én bespreekbaar te maken.