Trigger warning: dit verhaal gaat over depressie en gedachten over zelfdoding en kan als schokkend worden ervaren.
Het staat met inkt voor altijd op de onderarm van Yoy gegraveerd: een hartje met rondom haar pols een hartslagfrequentie. En de woorden Live Your Life. “Maar er is nog meer te zien op mijn arm”, zegt de derdejaars Social Work-student. Heel even twijfelt ze. Dan stroopt ze haar mouw op, waardoor meerdere littekens zichtbaar zijn. “Automutilatie”, zegt ze, de term die in de zorgwereld wordt gebruikt voor jezelf verwondingen toebrengen.
Het is een uiting van psychische pijn, boosheid of verdriet. Haar tatoeage herinnert haar eraan dat ze niet in haar pols moet snijden. “In mijn tattoo staat ook een puntkomma. Soms zit ik zo erg in de put dat ik een punt achter mijn leven wil zetten, maar dankzij mijn tattoo weet ik dat ik niet in mijn pols moet snijden. Dat ik helemaal geen punt wil zetten, maar dat het een puntkomma moet blijven. Ondanks alles.”
Jarenlang durfde Yoy niet over haar fysieke en mentale gesteldheid te praten. Ze schaamde zich ervoor. En als haar ouders al vonden dat ze zich aanstelde, wat zouden anderen dan wel niet van haar vinden? Maar tijdens de Studentenwelzijnsdag van Hogeschool Rotterdam op 8 juni veranderde alles. BOOS-presentator en Journalist van het Jaar Tim Hofman hield een lezing over zijn mentale worstelingen. Niet alleen tijdens zijn studententijd; hij kampt nog steeds met vormen van depressiviteit. Ook Tim Hofman heeft tatoeages op zijn arm laten zetten om zichzelf eraan te herinneren dat het leven best ook leuk kan zijn.
(Heb je veel gedachten aan suïcide? Bel 0900-0113 en benader de huisarts.)
Nadat Tim zijn verhaal had gedaan, liep je naar hem toe en barstte je in huilen uit. Wat gebeurde er met je?
“Ik wilde hem bedanken voor zijn inspirerende verhaal. Hij durfde het eerlijke verhaal te vertellen, terwijl heel veel mensen niet willen vertellen waar ze last van hebben. Hij was heel open over zijn depressie en dat hij zichzelf soms een mislukkeling vindt. Dat was heel herkenbaar voor mij. Hij gaf goede adviezen, bijvoorbeeld om niet zo hard en streng voor jezelf te zijn. Dat raakte mij. Ik voelde me een soort van betrapt, omdat het zó herkenbaar was. Normaal gesproken vind ik het heel moeilijk om in het bijzijn van mensen te huilen, maar Tim bracht dat bij me naar boven.”
Wat emotioneerde je?
“Alles kwam heel dichtbij. Dingen die ik tijden niet wilde toegeven, werden ineens de harde werkelijkheid. Ik heb al mijn problemen altijd zo veel mogelijk geparkeerd, aan de kant gezet. Ik wilde er niet aan denken. En tijdens het verhaal van Tim móést ik er wel aan denken. Eerst voelde ik de wanhoop, omdat ik me realiseerde dat ik studievertraging heb opgelopen. Maar daarna zei Tim dat het uiteindelijk echt wel goed komt. Of het nu rechts- of linksom is. Het gaf me hoop.”
Kun je vertellen wat voor problemen je al die jaren hebt geparkeerd?
“Op mijn zeventiende ben ik in het ziekenhuis opgenomen in verband met anorexia nervosa. Daar heb ik drie maanden gezeten. Toen raakte ik ook in een depressie en kreeg ik last van een angststoornis. Ik kom dan in een doemdenkmodus terecht en geloof ik er heilig in dat niks me meer gaat lukken. Verder ben ik bang dat mensen mij stom of naar vinden, me niet mogen. Daardoor probeer ik mijn best te doen om voor iedereen zo leuk mogelijk te zijn, maar dat is voor niemand handig. Na dit gesprek met jou kan ik op de scooter stappen en op weg naar huis alleen maar denken aan wat jij allemaal stom aan mij vindt. Ik heb daar geen controle over. Ik weet dat het niet klopt wat ik op zo’n moment denk, maar omdat het gevoel zó sterk is, krijg ik het niet uit mijn hoofd. Een jaar geleden ben ik ook nog eens fysiek heel erg ziek geworden. Ik zit nog steeds in een traject om uit te vinden wat het nou precies is.”
Wat voor klachten heb je?
“In april 2022 kon ik plotseling niets meer eten en drinken. Ik hield niks binnen. Met spoed werd ik opgenomen in het ziekenhuis en een paar dagen later werd ik weer ontslagen. Maar een paar dagen later was het weer raak. Wéér met spoed naar het ziekenhuis.”
Het had niks met anorexia te maken?
“Nee, niemand wist wat er aan de hand was. Ik hield niet eens water binnen, ik was volledig uitgedroogd. Na een weekend lang aan het infuus mocht ik weer naar huis en dan meestal op vrijdag moest ik weer worden opgenomen. In ongeveer twee maanden tijd ben ik twintig kilo kwijtgeraakt. Op een gegeven moment woog ik nog maar 40 kilo. Ook al mijn spierkracht was ik kwijt. Vanwege alle ziekenhuisopnames en onderzoeken heb ik veel studievertraging opgelopen. Het gaat inmiddels beter, al heb ik nog wel moeite met eten. Maar ik moet mezelf nog steeds laten onderzoeken. En als ik al een les kan bijwonen, is dat voor mij ongelooflijk vermoeiend. Als ik vier uur op school ben geweest, ben ik kapot. En de dag erna ook nog. Rechtop zitten kost me ongelooflijk veel moeite, omdat ik nauwelijks buik- en rugspieren meer heb.”
Dan is een studie volgen bijna niet mogelijk, toch?
“Mensen vragen natuurlijk vaak hoe het op school gaat. Goed hoor, zeg ik dan. Ik heb lange tijd ook voor mezelf gedaan alsof er niets aan de hand was. Op de Universiteit Utrecht ben ik na een jaar weggegaan, omdat het daar niet lukte. Na mijn overstap naar het hbo mocht ik van mezelf niet nóg meer vertraging oplopen. Bij Hogeschool Rotterdam probeerde ik niet aan mijn problemen te denken. Maar toen ik Tim Hofman hoorde praten op de Studentenwelzijnsdag besefte ik dat het juist heel goed is om toe te geven dat het totaal niet goed gaat. Dat gevoel werd versterkt door andere studenten die hun verhaal deden. Bijvoorbeeld door een studente met een visuele beperking. Het is niet vanzelfsprekend dat we allemaal zomaar even mee kunnen komen tijdens een opleiding.”
Is dat de reden waarom je jouw verhaal nu deelt?
“Zeker. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat iedereen weet: als je een probleem hebt, hoef je dat echt niet helemaal alleen te dragen. Er is altijd wel iemand met wie je kunt praten over jouw struggles, bijvoorbeeld bij de afdeling Studentenwelzijn binnen de hogeschool. Ik hoop dat andere mensen niet de schaamte voelen, die ik altijd heb gevoeld. Weet dat je niet alleen bent.”
Vind je het zelf ook zo dapper, dat je dit nu allemaal zegt?
“Ik zie het niet als dapper. Maar ervaringsverhalen van anderen werken simpelweg het best, die zijn herkenbaar en komen binnen. Het zijn de échte verhalen. Ik hoop dat als studenten mijn verhaal lezen, dat ze ervaren wat ik heb ervaren toen ik naar Tim Hofman luisterde. Het helpt echt als je er met mensen over praat. Dat heb ik nu ook tijdens dit gesprek met jou. Het voelt als loslaten. Wat me overkomt is niet leuk en ik wens het niemand toe, maar ik probeer het positief te gebruiken, zodat mijn verhaal andere mensen kan helpen. Ook daarom wil ik graag social worker worden en nog de opleiding Ervaringsdeskundige doen, zodat ik daarna zélf mensen met een depressie en eetstoornis kan helpen.”
Hoe zie je jouw toekomst hier op de hogeschool? Of is dat een vervelende vraag?
“Het is een lastige vraag, maar wel een relevante vraag. In de zomervakantie heb ik met mijn decaan, studieloopbaancoach en psycholoog een goede planning gemaakt. Wat kan ik dit jaar wel en niet doen, gezien mijn fysieke mogelijkheden en alles wat daarbij komt kijken. Het is moeilijk om me erbij neer te leggen dat ik wéér geen volledig schooljaar kan gaan volgen, maar met een betere planning voorkom ik hopelijk dat ik in een burn-out terechtkom. Dan maar even een ander tempo aanhouden dan de rest. Dat is mijn houvast.”
Net als jouw tattoo…
“Ja, mijn verhaal had al kunnen eindigen, met een punt. Af en toe heb ik die gevoelens nog steeds. Maar de puntkomma zorgt ervoor dat ik nog wil kijken wat er verder op mijn pad komt.”