Autonome kunst: vrije expressie of zelfbeschikking voor iedereen?

Autonome kunst definiëren we nog vaak als de individualistische, vrije expressie van een kunstenaar. Maar in het onderwijs van de WdKA zien we dat deze traditionele westerse, en specifiek Nederlandse, opvatting van autonome kunst niet langer houdbaar is in een geglobaliseerde wereld. In Autonomy Lab staat niet de autonomie van de kunstenaar centraal, maar de vraag hoe kunstenaars autonomie voor zichzelf en voor andere mensen of groepen in de samenleving kunnen creëren.

 

 

De kern van het project is een serie workshops met lokale en internationale transdisciplinaire kunstcollectieven. Bijvoorbeeld het collectief Amigas uit Bogotá in Colombia, waarin kunstenaars vanuit verschillende achtergronden zoals beeldende kunst en muziek samenwerken. Zij creëren een laagdrempelige, soort gothic-culturele omgeving in een huis dat tijdelijk beschikbaar is; een plek die ook nauw verbonden is aan de queer cultuur in de stad. Hier kunnen mensen samenkomen en hun autonomie ervaren, waar dat op andere plekken in het land moeilijker of zelf onmogelijk is. Amigas produceert merchandise en je kunt er naar een feest. Er zit een netwerk achter van meer dan twintig kunstenaars, die weer leven van de opdrachten van Amigas. Zo creëert het collectief een alternatieve ruimte die de autonomie van de bezoekers, maar ook die van de kunstenaars in het netwerk bevordert.

Student/docent-onderzoeksgroep publiceert over herziening van autonomie in de kunsten

Daarnaast werkt het project Autonomy Lab samen met onder andere kunstenaars die werken als cateraars en voedselonderzoekers in Rotterdam, kunstenaars en onderzoekers die experimenteren met transportlogistiek en grensbeleid tussen Hong Kong en China, en kunstenaars die hun cultuurcentrum als een zelfgeorganiseerd buurthuis voor wederzijdse hulp runnen in New York te midden van de coronapandemie. In praktische workshops met deze collectieven maakten WdKA-studenten en -docenten kennis met hun nieuwe vormen van kunstbeoefening en discussieerden ze over hun specifieke onderliggende concepten van autonomie. De student/docent-onderzoeksgroep heeft deze concepten in kaart gebracht in kleine publicaties. Uiteindelijk zullen ze neerkomen op een herziening en verbreding van autonomie in de kunsten die een weerspiegeling vormt van (a) concepten van autonomie in andere kennisgebieden zoals wetenschappen, filosofie en politiek, (b) hoe autonomie wordt gecreëerd in niet-kunstpraktijken.
Ook zit er een vraag achter voor het kunstonderwijs: hoe pas je je als kunstacademie aan om deze praktijk mogelijk te maken? Het roept vragen op als: hoe blijf je als kunstenaar in deze praktijk autonoom? Is dat eigenlijk nog belangrijk? Is je individueel werkportfolio het eindproduct van je opleiding of dat wat je in samenwerking met anderen buiten jouw atelier teweeg hebt gebracht

Vernieuwing van het kunstonderwijs

Dit project loopt tot 2022 en zal rechtstreeks bijdragen aan een herziening van het Autonomous Practices curriculum van de WdKA.
Autonomy Lab vindt plaats in samenwerking met onderzoekers en studenten van Codarts en Erasmus Universiteit en wordt gefinancierd door NWO als onderdeel van de Nationale Wetenschapsagenda, Route Kunst. Het maakt deel uit van een groter consortiumproject ACKnowledge (Artists Community Knowledge) met ArtEZ, Studio Remco van Bladel, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Vrije Universiteit Amsterdam, waarbij het Kenniscentrum WdKA als projectleider fungeert.

Meer is te zien op het instagramaccount van Autonomy Lab.