Menu English

Blog Wereldstedendag

Blog door Ron van Duin

31 oktober 2020

In de hele wereld heeft de impact van COVID-19 het stadsleven vormgegeven. We zien dat (nieuwe) lokale gemeenschappen een sleutelrol hebben gespeeld bij het helpen beschermen van mensen en het in stand houden van bepaalde economische activiteiten. De wijze waarop dit plaatsvindt kan zijn door lokaal vrijwilligerswerk (mensen die zich organiseren in hun eigen buurt) om bijvoorbeeld armoede en eenzaamheid te bestrijden, maar ook door ondernemers die kansen zien om hun business model op een andere manier te organiseren.

De geschiedenis leert ons dat we in tijden van schaarste en tegenspoed inventief worden. Schaarste wil zeggen dat dingen niet meer kunnen of werken zoals voorheen. Als we inventief zijn, gebruiken we alles wat we al weten en al kunnen en zetten dat op een andere, vaak slimmere manier in.

Het interessante hiervan is dat veel nieuwe initiatieven nu ook echt plaatsvinden en langzaam transformeren naar het ‘nieuwe normaal’. We vinden het inmiddels al heel gewoon dat we thuiswerken voor onze werkgever. De waarde van het thuiswerken wordt nu veel duidelijker zichtbaar gemaakt door minder congestie op de weg en lagere stikstofwaarden in de atmosfeer. De erkenning van de waarde van deze nieuwe collectieve initiatieven dient te worden gehandhaafd na de virusuitbraak. Bij de overgang naar een nieuwe duurzame stedelijke normaliteit moeten lokale gemeenschappen/initiatieven een grotere rol spelen bij het ondersteunen van stimuleringspakketten van de overheid voor het scheppen van werkgelegenheid, het leveren van essentiële diensten, het zorgen voor een groen-economische transformatie, het voorzien van voldoende onderdak en openbare ruimte en het herstel van lokale waardeketens. Een mooi voorbeeld van een dergelijk initiatief is bijvoorbeeld het Keilecollectief, dit is een groep professionals die zich inzet voor een betere leefomgeving in de breedste zin van het woord voor het Merwe-VierHavens (M4H)-gebied in Rotterdam.

In het nieuwste World Cities Report van UN-Habitat zien we dat steden alle belanghebbenden, inclusief lokale gemeenschappen, dienen te betrekken bij het bevorderen van initiatieven voor duurzame steden. Beleidsmakers en stedelijke managers dienen gemeenschappen/ initiatieven (systematisch en strategisch) te betrekken bij stadsplanning, implementatie en monitoring om samen de steden van de toekomst te creëren. Een tweetal logistieke initiatieven, die tijdens de covid19-periode zijn ontwikkeld, wil ik nu graag voor het voetlicht brengen.

Eén van de mooie initiatieven is Lokale Markten. Tijdens de lockdown was het voor veel ouderen niet mogelijk om naar de markt te gaan. Hierdoor lopen de ondernemers veel omzet mis en de ouderen zijn niet in staat om de producten elders tegen een gunstige prijs aan te schaffen. Lokale Markten speelt juist in op dit gemis. Via hun website is het mogelijk om typische marktproducten te bestellen. Voor donderdag 20:00 kan de bestelling worden doorgegeven. Tegen een kleine vergoeding en een minimale bestelgrootte worden de, in het algemeen verse, producten ingekocht bij de gelieerde ondernemingen, waarna de bestelling op zaterdag tussen 15.00 en 20.00 wordt geleverd. De consument hoort op vrijdag hoe laat de levering zal plaatsvinden. Interessant daarbij is te noemen dat Lokale Markten momenteel ook overweegt om aan te sluiten bij het Sharing project van Hogeschool Rotterdam waarbij winkels in de binnenstad van Rotterdam met licht elektrische vrachtvoertuigen worden bevoorraad vanuit de hub in de Spaanse Polder.



Een ander logistiek initiatief komt vanuit de logistieke dienstverlener PostNL. Pakketbezorgers van PostNL in de Rotterdamse wijk Schiebroek-Hillegersberg kunnen voortaan een melding doen als zij tijdens hun bezorgronde eenzame Rotterdammers signaleren. Het gaat om vijftien daarvoor geïnstrueerde pakketbezorgers, die op vrijwillige basis melding kunnen doen. De meldingen worden via een sms- of whatsappbericht gedaan bij welzijnsorganisatie Dock. Die gaat binnen 48 uur naar het adres om te kijken of iemand echt eenzaam is en of er actie moet worden ondernomen. Bezorgers van PostNL komen volgens de gemeente in de praktijk geregeld eenzaamheid tegen. Vooral de bezorgers die medische hulpmiddelen en zorgpakketten rondbrengen komen dit tegen. Ook hier zien we dat de gemeente dergelijke initiatieven omarmt. De wethouder Zorg Sven de Langen van de gemeente Rotterdam zegt dat door op deze manier samen te werken zorgelijke signalen sneller kunnen worden opgepakt en beter kan worden voorkomen dat mensen in een sociaal isolement raken.

Interessant om te zien is dat de hele verschuiving van onze sociale voorzieningen van nationale instanties naar de gemeenten aanvankelijk niet helemaal goed bleken te werken. De COVID19-periode heeft ons nu wel laten zien dat enkele schrijnende zaken toch vanzelf worden opgepakt door coalities van burger-, gemeenten- en ondernemersinitiatieven met als doel de sociale gaten van onze samenleving te dichten. Interessant daarbij is dat de nieuwe initiatieven met behulp van een stuk ICT wel rendabel kunnen worden gemaakt, waardoor ook de lange termijn van deze initiatieven gewaarborgd blijft en daarmee de habitat voor een betere leven in de stad wordt gecreëerd.