Een reis die past binnen het bredere internationaliseringsprogramma van Rotterdam Academy, waarin studenten leren over de eigen landsgrenzen heen. En in de context van PEP: uitgedaagd worden om pedagogische visies en praktijken buiten Nederland te ontdekken én te vergelijken.
Leren over de grens: waarom internationalisering?
De studiereizen zijn optioneel. Wie niet mee op reis gaat, werkt aan een thuisblijfopdracht waarin pedagogische systemen van andere landen geanalyseerd worden. Maar fysiek in een ander land zijn, is toch een unieke ervaring.
We willen studenten bewustmaken van de verschillen in opvoeding, zorg en onderwijs wereldwijd, om van te leren. “In Aalborg zagen we dat risicovol spelen echt een plek heeft in het dagelijks leven van kinderen. Dat dit in Denemarken echt in de cultuur verweven is,” aldus Janneke Pijl, docent PEP.
In Aalborg zagen we dat risicovol spelen echt een plek heeft in het dagelijks leven van kinderen.
Naast Aalborg werden ook Lissabon en Antwerpen aangedaan. Elke bestemming werd zorgvuldig gekozen: Denemarken vanwege het sterke ervaringsgerichte pedagogische model, Lissabon om de nadruk op de brede ontwikkeling van kinderen, en Antwerpen vanwege de warme, zorggerichte benadering in de kinderopvang.
Foto: studenten PEP op bezoek bij UCN in Aalborg
Een kijkje bij de buren
Het programma in Aalborg was divers. Op de eerste dag bezochten de studenten een vergelijkbare opleiding aan University College of Northern Denmark (UCN). Ze gingen in gesprek met de Deense studenten over de overeenkomsten en verschillen tussen hun opleidingen.
Onze studenten vielen die dag met hun neus in de boter, want de Deense studenten hadden een themadag georganiseerd voor de kinderen van nabijgelegen scholen, vol muziek, workshops en spel. “De energie die daar hing, was aanstekelijk,” vertelt een student. “De hele school stond op z’n kop – op een leuke manier.”
Zoals wij in ons Ad-onderwijs de onderzoekende houding hanteren, werken ze in Denemarken met de Innovation Circle.
Van Lego tot levensvragen: het Innovatiehuis
Op dag twee gingen de studenten naar het Innovatiehuis van UCN. Daar kregen ze een workshop van Deense studenten, waarbij ze in groepjes werkten aan oplossingen voor actuele pedagogische casussen die ze vervolgens aan elkaar moesten pitchen. Alles draaide om het bedenken van creatieve oplossingen voor echte uitdagingen.
Zoals wij in ons Ad-onderwijs de onderzoekende houding hanteren, werken ze in Denemarken met de Innovation Circle. Hierbij draait het om nieuwe dingen ontwikkelen en out-of-the-box denken. “Het was bedoeld om onze studenten te prikkelen. Om ze te laten ervaren wat je in een uurtje kunt bereiken met elkaar,” aldus Kim Roovers, teamleider van PEP.
Foto: Studenten PEP werken in groepjes aan de oplossingen voor de casussen.
De casussen gingen over uiteenlopende onderwerpen, zoals omgaan met kinderen die moeite hebben met afscheid nemen van hun ouders/opvoeders, het inrichten van een klas met zowel introverte als drukke kinderen, en het betrekken van NT2-leerlingen in de groep zonder de nadruk te leggen op de achterstand in taal.
De werkvorm dwong tot samenwerking en innovatie: telefoons waren beperkt toegestaan, je mocht de ruimte niet in je eentje verlaten, en er golden strikte brainstormregels: alleen maar ‘ja, en…’, geen ‘ja, maar…’. Dit resulteerde in toffe ideeën bij alle vier de groepen, die echt anders waren dan ze van tevoren zelf gedacht hadden.
In onze beleving is onderwijs erop gericht dat je de wereld om je heen gaat begrijpen. En ik denk dat ze dat op deze plek heel goed snappen.
Natuur, vrijheid en... een vos?
De derde dag stond in het teken van werkbezoeken aan verschillende opvanglocaties. En dat leverde indrukwekkende ervaringen op. Bij één opvang zaten kinderen van 4-5 jaar met een mes een tak te slijpen. Ook lieten ze een dood dier dat de kinderen in het bos hadden gevonden ontbinden in een hoek van de tuin. In de kelder lagen dierenhuiden en de botten van een dode vos waren schoongemaakt en op de muur bevestigd in de vorm van het dier.
“In onze beleving is onderwijs erop gericht dat je de wereld om je heen gaat begrijpen. En ik denk dat ze dat op deze plek heel goed snappen. Ze leren kinderen over leven en dood, en respect te hebben voor de natuur.”
De stad door kinderogen
Als afsluitende activiteit gingen de studenten de stad Aalborg in met een creatieve opdracht: de stad fotograferen vanuit het perspectief van een kind. Daarna maakten ze collages met een bijbehorend verhaal, die een mooi inkijkje gaven in hoe kinderen de wereld anders beleven.
Foto: Een van de prachtige muurschilderingen in de stad Aalborg.
Anders durven denken
Wat de studenten het meest raakte, waren de fundamentele verschillen in pedagogische visie. In Denemarken ligt de nadruk op ontdekken, risico nemen en zelfstandig leren.
“Wij zeggen hier in Nederland vaak dat we kindvolgend zijn,” vertelt Janneke. “Maar in Denemarken leven ze dat echt. Daar mogen kinderen leren door te vallen, te proberen en te klimmen. Soms letterlijk – zoals een jongen die zes meter hoog in een boom klom, zonder dat iemand ingreep.”
Een student verwoordt het treffend: “Ze denken daar allemaal wat simpeler. Minder regels, meer vertrouwen. Het gaat niet om wat mis kan gaan, maar om wat een kind nodig heeft om te groeien.”
Wat de studenten het meest raakte, waren de fundamentele verschillen in pedagogische visie. In Denemarken ligt de nadruk op ontdekken, risico nemen en zelfstandig leren.
Wat meegenomen wordt – door studenten én docenten
De reis was inspirerend, zowel voor studenten als docenten. Een aantal studenten gaf aan nog wel een week te willen blijven. En er werd zelfs geroepen dat ze hun eigen kinderen hier wel zouden willen opvoeden. Maar ook de mentaliteit van de pedagogen werd genoemd. “Ze denken hier niet in problemen,” geeft een student aan. “Ze hebben een bepaalde rust over zich, kijken meer naar het kind zelf en denken in oplossingen.”
Foto: Rondleiding tijdens één van de werkbezoeken.
De docenten nemen ook veel mee terug. Kim: “Na vorig jaar hebben we een vak herschreven op basis van wat we daar zagen. Nu denken we na over een nieuwe invulling van een volgend vak, waarin studenten een themadag gaan organiseren voor kinderen. Levensecht leren, zoals we dat in Aalborg hebben gezien.”
De studiereis heeft duidelijk zijn doel bereikt: studenten uitdagen, uit hun comfortzone halen, inspireren en ze op andere ideeën brengen. “Niet alleen voor de studenten, maar ook voor ons. Dit geeft je ruimte om creatief na te denken over je eigen werk en dingen anders te doen,” zegt Jalisa Gasman, docent PEP.