“De waartoe-vraag wordt vaak overgeslagen,” vertelt Patrick. “Terwijl dát de eerste vraag zou moeten zijn: waartoe leiden wij op? Van daaruit kun je vervolgens passender keuzes maken over leerdoelen en werkvormen.”
Curriculumopvattingen onder de loep
De zelftest is gebaseerd op theorieën van Michael Schiro en onderwijskundige Erik Meester over curriculumopvattingen. Die theorieën heeft Patrick vertaald naar een praktische tool voor het hoger onderwijs. Patrick: “De test is bedoeld als kickstarter voor zelfreflectie. Je rangschikt stellingen over zingeving, leren, lesgeven en toetsing, en zo ontstaat er een profiel dat iets zegt over jouw onderwijsvisie".
Dat profiel kan docenten en ontwikkelaars helpen bewust(er) te worden van hun eigen overtuigingen en hoe deze al dan niet doorwerken in hun onderwijs. “Het is interessant om te zien of jouw persoonlijke opvattingen ook terugkomen in je curriculum. En als je dit als team doet, kun je perspectieven met elkaar vergelijken. Dat gebeurt nu nog veel te weinig.”
Er is ook een kaartspel ontwikkeld met de stellingen. Teams kunnen zo bijvoorbeeld een enkele stelling kiezen die hen aanspreekt – of juist niet – en daarover in gesprek gaan. “Dit is een wat laagdrempeliger gespreksstarter,” legt Patrick uit. “Je hoeft niet de hele test te doorlopen, maar je bent wél bezig met de kern van goede onderwijsgesprekken.”
Verschillende vertrekpunten
De eerste reacties op de tools zijn positief. Docenten, ontwikkelaars en onderzoekers uit verschillende opleidingen hebben de test al uitgeprobeerd. “Die zet echt iets in beweging,” zegt Patrick. “Docenten herkennen zichzelf vaak in het profiel, of juist niet. En dat levert herkenning – soms verwarring – en mooie gesprekken op.”
Ook binnen teams wordt enthousiast gereageerd: “De curriculumopvattingen zijn een soort aanvliegroutes voor het denken over hoe goed onderwijs eruit ziet. Waar de één het accent plaatst op het aanleren van vaardigheden en redeneerwijzen uit wetenschappelijke disciplines, volgt een ander wellicht meer de leerbehoeften van een student en heeft weer een ander juist meer activistische ideeën over waartoe onderwijs dient.”
“Ruimte maken voor verschillende opvattingen kan leiden tot onderwijs dat meer recht doet aan die verschillende perspectieven en dus een rijker curriculum. Het bespreken van die verschillen kan bovendien soms ook helpen misverstanden en fricties in onderwijsteams te voorkomen door begrip en dialoog te stimuleren.”
Ruimte voor reflectie
Patrick was bij het ontwikkelen van de tools geregeld te gast bij de expertisekring van Dominique Sluijsmans. “Wat ik mooi vind is dat de expertisekring scherp is op inhoud en heel divers is qua achtergronden, rollen en instituten. Het was dan ook erg fijn om deze tools juist in zo’n diverse groep te testen.”