Introductie
De ene openbare les is de andere niet. Ook daarin laten de lectoren van Hogeschool Rotterdam een grote diversiteit zien. Dinsdag 19 juni was het de beurt aan Tina Rahimy, lector Sociaal werk in de superdiverse stad. In de fraaie ambiance van Arminius werd Rahimy bijgestaan door docent René Akkermans en studenten van de opleiding Social Work. Met tekst en beeld gaven zij hun visie op stedelijke inclusie en uitsluiting in de Schillen van het verschil.
Voordat het zover is neemt Frans Spierings, programmadirecteur van Kenniscentrum Talentontwikkeling, de aanwezigen vast mee naar de superdiverse stad Rotterdam. “De thuisstad van Tina waarin onze studenten ook hun eigen ervaringen zoeken. De stad met ruimte voor iedereen. Herkomst is niet alleen belangrijk, iedereen kan meedoen onder eigen voorwaarden. Tina is open, veelzijdig en verrassend. Ze maakt contact en weet de nuance aan te brengen. Vaak worden mensen tot karikatuur gemaakt, wat zich uit in clichétaal. Precies hetgeen waarmee Tina de strijd aangaat.”
De openbare les
Een videofilm met close-upbeelden van zwijgende mensen vormt de brug naar Rahimy’s optreden. “Leven en laten leven. Weet ik wat dat écht betekent? Ik zeg het wel eens. Met hoop. Woede. Verdriet. Wanhoop. Hebben we het niet geromantiseerd?” De toon is gezet. Rahimy legt de haar irriterende clichés onder een vergrootglas. Ze wil ze pakken, pellen, schillen. Tot op het bot blootleggen. Ze vraagt of iedereen de radicale nuance voelt die ze probeert aan te brengen. “Hoor voor even de stilte om je heen. De ruis die we niet horen. Het kabaal in je. Kakofonische stilte.”
De studenten op het podium staan symbool voor verscheidenheid. In tegenstelling tot andere openbare lessen kiest Rahimy voor een meer filosofische benadering. “De boodschap is dat we elkaar nooit echt leren kennen. Door hetgeen niet uitgesproken is zal de een de ander nooit helemaal horen. Je leeft. Alleen daarom is jouw bestaan toegestaan.
Studente Aysha vertelt vanuit het standpunt van een oorlogsvluchteling. “Begrijp je mijn angst? Ik stierf en beviel van mezelf. Ik wil niet meer dromen over het leven. Ik zal sterven als man en overleven als een vrouw!
Vervolgens introduceert Rahimy de beweegredenen van Rahimy’s moeder om haar Tina te noemen. “Dragen van een naam is een lastige zaak. Ieder mens is uniek. Toch geven namen ons een betekenis waarvoor we verantwoordelijkheid moeten dragen. Maar als de naam intern verzet oproept wordt het een innerlijke worsteling. Zoals jullie al vermoeden, is strijd mij niet vreemd.”
Haar moeder nam Tina Turner (‘een krachtige vrouw die weigerde te wijken voor geweld’) als inspiratiebron. Rahimy’s herinnering als vluchteling in een heterotopisch inferno toont diens kracht. In een inferno dat ontstaan is omdat men geen ander alternatief ziet dan neoliberalisme.
“There is no alternative." (Margaret Thatcher)
“Tien jaar later ben ik opnieuw vergezeld van een naam: ‘lector’. Opnieuw in onrein. Sociaal werk? Het ongemak dat vraagt om te handelen. Toegeven aan oorverdovende stilte om de doofheid voorbij te komen.”
De prominente rol van de studenten maken deze openbare les tot een ingetogen theatervoorstelling die om inhoud draait. Het wij/zij-denken wordt overboord gegooid. Wie oordeelt over wie?
“Ik wil engageren. Een politieke daad verrichten. Geen beleid en agenda, maar een web van relaties. Hoe creëren we gemeenschappen? En hoe implementeer je dat in een lectoraat? We moeten in gesprek gaan over onze aannames. Radicaal toelaten van de mening van een ander is voor mij nuanceren. De waarheid heb ik niet, maar ik ben oprecht geïnteresseerd.”
Rahimy vindt dit ook niet 'haar' openbare les, maar 'onze'. "Het gaat mij niet om titels, maar om interesse in verhalen om toe te geven dat ik jullie nooit zal kennen. Om de vaardigheid van onwetendheid. De vraag is telkens: wie ben jij eigenlijk? Denk je wel eens na wie je echt bent? Waar je voor staat?"
"Ja, ik ben een lector. Niet om te spreken, maar om te laten spreken. Ik ben een hoopvol mens. Hoop die niets zal doen verstillen. We zijn in samenspraak."
Collegelid Hogeschool Rotterdam, Angelien Sanderman, sluit geïmponeerd de les af: "Na zo'n indrukwekkende openbare les rest alleen nog zwijgen. Tina weet te enthousiasmeren, prikkelen en confronteren. Dit thema raakt me en komt wel even binnen. Het is zó belangrijk als gelijkwaardig behandeld te worden. Dit lectoraat is juist in Rotterdam van belang. Laten we elkaar vooral helpen bij deze struggle. Dit onderstreept waar wij als hogeschool voor staan."
“De boodschap is dat we elkaar nooit echt leren kennen. Door hetgeen niet uitgesproken is zal de een de ander nooit helemaal horen. Je leeft. Je bent in leven. Alleen daarom is jouw bestaan toegestaan.”