Ze geven aan veel interessante dingen gehoord te hebben, maar het mooiste is toch wel van collega’s van andere instituten te horen hoe zij dingen aanpakken, tegen welke problemen zij aanlopen en hoe ze die opgelost hebben. “Daar leer je zoveel van! Je hebt er echt wat aan, het is fijn te horen dat je niet de enige bent met dat vraagstuk en dat je hulp kunt krijgen van heel dichtbij.” Na afloop schrijven bezoekers op 'bouwstenen' wat hen het meest geïnspireerd heeft.
Heilige huisjes en luchtkastelen
De organisatoren van de onderwijsparade verzamelden dit jaar voor de vierde keer op rij de mooiste onderwijsvernieuwingen en visies op leren, dit keer binnen het thema ‘bouwen’. Eerdere jaren stond het inspiratie-evenement voor docenten in het teken van verwondering, in beweging komen en onderzoeken. Maar deze middag gaan we bouwen. Aan vernieuwend onderwijs, nieuwe curricula, aan samenwerking. De onderwijsparade laat zien aan welke initiatieven gebouwd is of wordt binnen onze hogeschool, maar ook bij collega-hogescholen als Fontys en Saxion.
Deelnemers kunnen kiezen uit een dertigtal inspiratiesessies, werksessies en meet-ups, met actieve werkvormen waarbij ze direct ervaren wat er gebeurt als bijvoorbeeld collega’s samen met een bouwpakket aan de slag gaan, met elkaar in gesprek gaan over fouten die ze in de klas gemaakt hebben of hoe je kunt afstuderen zonder vaste begeleider. Heilige huisjes mogen worden afgebroken, luchtkastelen gebouwd.
Waar je kunt komen met een beetje tijd en wat ideeën
Dat iets nieuws bouwen heel klein kan beginnen laten Heleen Elferink, directeur van onderwijsinstituut CMI en docent Manon Mostert zien in hun opening met opdrachten als ‘teken een buitenaards wezen’ en ‘bouw een eendje van Lego” (het pakketje vond elke deelnemer onder zijn of haar stoel). Manon schreef er een boek over ‘Hey teacher, find your inner designer’. De opdrachten leverden de nodige hilariteit op en onverwachte tekeningen en bouwsels. “Met tijd om te bouwen en slechts zes blokjes kun je al zoveel verschillende oplossingen creëren. Kun je nagaan wat we samen tot stand kunnen brengen als we de tijd nemen om met elkaar in gesprek te gaan en elkaar verder brengen met onze ideeën!”, stelde Elferink.
Bij business school Knowmads bouwen studenten zelf mee aan het onderwijs
Een gebrek aan ideeën is meestal niet het moeilijkste, maar om ze uitgevoerd te krijgen is meer nodig. Vooral als het om ideeën gaat die een breuk inhouden met het gangbare. Iemand die daar prachtig over vertelt is keynote spreker Pieter Spinder. “Om de huidige wereldproblemen op te lossen hebben we mensen nodig die slimmer, flexibeler en creatiever zijn dan wij”, zo begint de lezing met een filmpje.
Omdat het huidige onderwijs er naar zijn mening niet voor zorgt dat onze jongeren op zo’n manier worden opgeleid richtte Spinder eerst KaosPilots Nederland op en vervolgens Knowmads, een alternatieve business school. Een school waar studenten zelf mee vormgeven aan het onderwijs. Wat inhoudelijk aan de orde moet komen, staat deels vast, maar hoe het lesprogramma er uitziet bepaalt de klas zelf. Daardoor ziet elk curriculum er anders uit. “Wil je wat leren over marketing, en bedenkt de groep dat ze daarvoor de CEO van een groot bedrijf willen spreken, dan kijken we of we dat via ons netwerk kunnen regelen en krijgen ze een gastles van diegene.”
Bij Knowmads is het net zo belangrijk te leren van elkaar. De helft van het onderwijs bestaat uit reflecteren, feedback geven, met elkaar in gesprek gaan. Het gaat er niet alleen om bepaalde kennis op te doen maar vooral te ontdekken wie je bent, wat je wil bijdragen aan de wereld en hoe je daar kunt komen. Omdat dit niet alleen studenten aanspreekt maar ook werkenden, is er sinds 2018 de No Bullshit Academy, waar teams of individuen kunnen bekijken ‘how you can turn your bullshit of today into the fertilizer of tomorrow’.
“Waarom doen we dit eigenlijk?”
Ook op de hogeschool wordt volop gebouwd aan ideeën. De acht WERKplaatsen bijvoorbeeld die voortkomen uit de strategische uitvoeringsagenda, faciliteren het doen van onderwijsexperimenten. Ze zijn op de parade aanwezig om in gesprek te gaan met geïnteresseerden.
In één van de werksessies vertellen Maarten Krol en Willem Brandenburg van de opleiding Maritieme Techniek over de ‘herbouw’ van hun curriculum. Willem: “Kort nadat ik bij de opleiding begon als docent merkte ik dat we vonden dat het beter moest, niemand was tevreden, de studenten en docenten niet, maar ook het werkveld niet. We hebben niet gedaan hoe het meestal gaat: een groepje gaat aan de slag en stelt een nieuw curriculum samen. Nee, het uitgangspunt werd: waaróm doen we het eigenlijk? We betrokken het hele team erbij en haalden ook experts van andere disciplines erbij.”
“Uiteindelijk gaat onze opleiding over het bouwen van een schip”, zegt Maarten. “Daaromheen bouwden we het programma. Alle ‘losse’ vakken als duurzaamheid en rapportages schrijven hebben we ondergebracht in de projecten, zodat het doel van het studiejaar helder blijft. Pas toen we het eerste jaar een keer hadden gedraaid werd iedereen in het team enthousiast en zijn we verder gaan bouwen aan de volgende jaren. Het mooiste compliment kwam van de studenten. Tweedejaars zeiden met een knipoog tegen ons: “Wat een tof onderwijs, toch jammer dat we niet een jaar later zijn gestart.”
Motivatie, inclusiviteit en reflectie
Een andere workshop gaat over hoe je de motivatie bij studenten terugbrengt. Marike Lammers van Saxion doet jaarlijks onderzoek naar de opbrengsten in het honoursprogramma. Deze studenten zijn erg gemotiveerd, waar ligt dat precies aan en kun je die vaardigheden ook overbrengen naar de niet zo gemotiveerde student? Het blijkt vooral te maken te hebben met reflectievaardigheden (studenten hebben nooit geleerd stil te staan bij waarom ze iets deden) en zich gezien voelen waardoor de motivatie terugkeert. Niet toevallig zijn inclusieve pedagogiek en persoonlijke identiteit onderwerpen die ook bij Hogeschool Rotterdam ingezet worden voor onderwijsverbetering.
Bij de werksessie van Pieter Spinder en Myrna Hoed van Knowmads mogen docenten helemaal los: “Welke onderwijsvernieuwing zou je doorvoeren als alles mag?” Daarover hoeven de aanwezige docenten niet lang na te denken. “Geen toetsen meer” “De scheiding tussen opleidingen weghalen” “Waarom les in een klaslokaal? Het kan ook buiten in de natuur. Of op een boot.” “Studenten huren docenten in en het werkveld geeft diploma’s uit.” En zo zijn er meer droomwensen te horen bij de werksessie van Knowmads.
Paradepaardjes
Deze vierde editie van de Onderwijsparade laat opnieuw de paradepaardjes van het onderwijs zien. Docent en voormalig stadsdichter Derek Otte vat de middag samen in een gedicht, zonder een aspect te missen en oogst daarmee een klaterend applaus. Organisator Hanna Drenth: “Dit is het hardste applaus van de dag. Het laat zien hoe jullie deze middag gewaardeerd hebben. Vraag allemaal jullie MT ermee akkoord te gaan dat volgend jaar álle docenten de jubileumeditie kunnen bijwonen. Want dan zijn er weer net zoveel aansprekende experimenten. Als we dit samen met nog meer mensen kunnen delen komen we nog veel verder.”
Foto-impressie Onderwijsparade 23 mei 2019 op RDM Campus
