Menu English

Openbare les Henk Rosendal: "We kunnen Rotterdam gezonder maken, echt!"

25 maart 2019

In Kenniscentrum Zorginnovatie hangen gigantisch grote vakantiefoto’s aan de muren. Ze zijn van lector Henk Rosendal. De mooiste plaat is die van de Kilimanjaro, het bergmassief in het noordoosten van Tanzania. Samen met zijn zoon klom hij naar de top op bijna 6.000 meter. Op de foto kleurt de lucht roze-rood en de donkere grond van de voormalige vulkaan contrasteert prachtig met de immense ijswanden.

“Toen ik de top bereikte was ik zeer, zeer gelukkig. Ik heb van blijdschap rondjes gerend”, lacht Rosendal, die topfit en kerngezond is. Op donderdag 4 april geeft hij een openbare les ‘Op naar een gezonde leefomgeving’. Niet iedereen groeit tenslotte op in een wijk waar het vanzelfsprekend is dat je een rondje kunt hardlopen of fietsen. De lector ‘De Gezonde Wijk’ vindt dat er op het gebied van gezondheid te weinig aandacht is voor factoren als leefstijl, sociale omgeving en fysieke omgeving.

“Je gezondheid is afhankelijk van hoe je bent ‘gebakken’, sommige aandoeningen zitten nu eenmaal in je genen. Een kwestie van geluk of pech. Een andere belangrijke factor is gedrag; hoe ga je met een aandoening om? Stel dat je diabetes hebt en je kunt daar prima mee leven, dan kun je stellen dat je gezond bent. Maar er zijn nog andere factoren en die hebben te maken met je directe leefomgeving. Daar weten we nog niet zo heel veel van, maar die zijn wel degelijk bepalend voor de gezondheid.”

Kun je daar een voorbeeld van noemen?
“Wij denken in Nederland dat onze gezondheid wordt bepaald door gezondheidszorg, maar dat is maar voor tien procent het geval. Het wordt veel meer bepaald door aanleg, omgaan met en de directe omgeving. Nodigt de wijk waar jij woont uit tot bewegen? Of is het er te onveilig en zit je liever binnen dan dat je een rondje gaat lopen of fietsen? Ligt het trottoir er schots en scheef bij, zodat je liever niet gaat wandelen omdat je toch al niet te mobiel bent? Dat zijn allemaal zaken die bepalen hoeveel jij beweegt. Zo zijn er nog veel meer zaken in de wijk die de gezondheid van de bewoners bepalen.”

Zoals?
“Er zijn vijf gebieden in de wereld waar mensen tot op latere leeftijd heel erg vitaal blijven. Die liggen allemaal rond de evenaar. Het zijn gebieden waar de mensen pittige wegen te voet moeten afleggen, omdat er simpelweg geen andere manier van vervoer is. Verder eten ze gewassen die ter plekke groeien. De sociale banden zijn zeer hecht en de mensen hebben een helder doel in hun leven. Voorbeeld: mijn kinderen een gelukkig leven geven.”

En wat kunnen we daarmee in Rotterdamse wijken?
“Die zaken kunnen we natuurlijk niet zomaar overnemen, omdat we hier in een totaal andere wereld leven. Maar je kunt wel met andere ogen naar de wijken kijken. Wordt er slecht gegeten? Wordt er weinig gesport? Zijn de sociale contacten matig? Als je aan dat soort ‘knoppen’ draait, kun je wijken stapje voor stapje gezonder maken. En dus uiteindelijk de hele stad. Daar geloof ik heilig in. Laatst waren er mensen die het bejaardentehuis niet meer uit kwamen, omdat even verderop de brievenbus was weggehaald. Daarna konden ze hun post bij de receptie afgeven. Wij hebben bij PostNL gevraagd of die brievenbus teruggeplaatst kon worden en de gemeente verzocht of ze er een bankje naast konden zetten en de omgeving met groen konden aankleden. Nogmaals, het zijn heel kleine dingetjes, maar ze werken wel.”

Tijdens de openbare les ga je met de aanwezigen de wijk Katendrecht in. Waarom is dat zo belangrijk?
“Ik kan alle cijfers laten zien: hoeveel mensen er wonen, wat ze verdienen, hoeveel auto’s er zijn, noem maar op. Maar je weet pas echt wat er in een wijk leeft als je er daadwerkelijk bent. Dan krijgt het pas betekenis. Ik wil dan ook dolgraag met studenten midden in de wijken gaan zitten om dáár onderzoek te doen. En niet van één opleiding, nee, ik wil met studenten van alle opleidingen de wijken in. Fysiotherapeuten, verpleegkundigen, docenten, economen, architecten, noem maar op.”

Met welk gevoel hoop je dat men de openbare les verlaat?
“Met de overtuiging dat we door kleine stapjes te zetten van Rotterdam een gezondere stad kunnen maken. Dat ze er positieve energie van krijgen.”

Een vleugje Kilimanjaro…
“Haha, ja. Want dat soort geluk is ook zeer goed voor de gezondheid.”