Mission: Transition wordt georganiseerd door programma Samen Duurzaam. Het programma biedt met de events een terugkerende ontmoetingsplek voor samenwerking en kennisdeling. De lezingenreeks sluit aan bij de vier maatschappelijke opgaven van de Hogeschool Rotterdam: Duurzame Delta, Toekomstbestendige Economie, Vitale Gemeenschap en Slimme & Sociale Stad.
Vier principes
Van Hoften (onderzoeker en docent op de Hogeschool Rotterdam, Universiteit van Amsterdam en Nyenrode) en Van der Rijt (onderzoeker en oprichter van Klimaatplein) namen het podium om hun vier principes voor gezonde, duurzame innovatie toe te lichten. Volgens hen leidt het huidige innovatiemodel tot natuurvernietiging, ongelijkheid en zelfs aantasting van de democratie. Het is tijd om los te komen van het ‘innovatie-dogma’, betoogde Van Hoften. Daarmee doelt hij op de overtuiging dat we moeten innoveren omdat het onvermijdelijk is óf omdat méér altijd beter is. Het alternatief volgens van Hoften? Innovatie op basis van degrowth, een benadering die niet mikt op eindeloze groei, maar op welzijn, rechtvaardigheid en ecologische balans. Degrowth kent vier belangrijke principes:
- Verminderen productie en consumptie en gebruik regeneratieve processen.
Onze economie gebruikt nu te veel grondstoffen en energie, wat schadelijk is voor het milieu. Volgens dit principe moeten productie en consumptie terugbrengen tot een niveau dat binnen de grenzen van de planeet blijft. - Versterk sociale en economische rechtvaardigheid.
Degrowth gaat niet alleen over minder produceren, maar ook over eerlijker verdelen. Iedereen, ongeacht waar je woont of hoeveel je verdient, moet gelijke kansen hebben. - Ondersteun het welzijn van het leven.
Het doel is niet alleen menselijke welvaart, maar ook het beschermen van dieren, planten en ecosystemen. Innovaties moeten bijdragen aan gezondheid, geluk en een leefbare aarde. - Bevorder en verdiep democratische besluitvorming.
Beslissingen over economie en innovatie moeten samen en transparant worden genomen. Met meer inspraak en samenwerking, zodat iedereen kan meedenken over de toekomst.
De onderzoekers vragen om met deze principes om kritische reflectie: wie profiteert van een innovatie, en op welke manier?
ChatGPT: innovatie voor wie?
Van Hoften liet zien hoe de vier principes werken in de praktijk. Hij nam een aantal innovaties onder de loep, waaronder ChatGPT. Onderzoek toont dat studenten door het gebruik van AI slechter lezen en minder kritisch denken. Koppel dat aan het derde principe – ‘ondersteun het welzijn van het leven’ – en de conclusie is duidelijk: dit is geen gezonde, duurzame innovatie. Volgens Van Hoften worden innovaties als deze vooral ontwikkeld om economische groei te garanderen. Niet om het leven op aarde te verbeteren. Innovatie is bovendien niet neutraal, legde hij uit. Burgers hebben namelijk weinig invloed op innovatiecycli en profiteren zelden van meer welzijn. Hij sloot af met een scherpe vraag: voor wie innoveren we eigenlijk? Voor ons, of om ongelijkheid verder te vergroten?
Tijd voor actie
Van der Rijt, onderzoeker en oprichter van Klimaatplein, daagde het publiek uit om de principes waar zijn voorganger over vertelde toe te passen. Hij verdeelde het publiek in groepen, die elk de principes toepasten op door hem geselecteerde bedrijven. De opdracht luidde: stel je moet volgend jaar vijftig procent minder fossiele energie en vijftig procent minder materialen verbruiken. Wat ga je dan doen? Al snel ontstonden levendige gesprekken over mogelijke oplossingen. “Het was leuk dat we naast theorie ook echt aan het werk werden gezet. Daardoor kreeg je meteen de kans om de principes in praktijk te brengen”, aldus een deelnemer.
Napraten aan de bar
Na de interactieve sessie was het publiek nog lang niet uitgepraat. Veel deelnemers bleven hangen aan de bar van Studio 8 voor een borrel. Daar werden bevindingen gedeeld en nieuwe connecties gelegd. “Het is belangrijk dat een event als Mission: Transition bestaat”, aldus een deelnemer. “Hier ontmoet je mensen uit andere delen van de organisatie die zich bezighouden met hetzelfde onderwerp. Het biedt een platform voor het uitwisselen van kennis en het ontstaan van nieuwe samenwerkingen.”
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de aankomende events van Mission:Transition? Word lid van het Samen Duurzaam Teamskanaal voor duurzame events, ontwikkelingen en kennisdeling.