Docenten hebben de schone, maar complexe taak om studenten te laten floreren. Hierbij doen ze wat ze denken dat het beste is en wat het meeste bijdraagt aan de kwaliteit van hun onderwijs. Deze herfst werd een nieuwe, krachtige kennisbasis opgeleverd: Samen werken aan Onderwijskwaliteit en Studentsucces bij Hogeschool Rotterdam. Dit document helpt docenten om hun werk als docent efficiënter en effectiever te doen, om samen met collega’s te werken aan een hoger niveau van onderwijskwaliteit én om studenten optimaal te ondersteunen in hun ontwikkeling.
De kennisbasis is een document met hierin tien uitvoeringsprincipes rondom onderwijskwaliteit, die onderwijsteams kunnen helpen om te werken aan onderwijskwaliteit. Deze uitvoeringsprincipes zijn gebaseerd op onderzoek van negen expertisekringen binnen het onderwijs van Hogeschool Rotterdam. Elke expertisekring ontwikkelde een eigen thematische kennisbasis. In een interview vertellen Fred Feuerstake, Winifred Paulis, Dominique Sluijsmans en Ellen Klatter over de kennisbasis en hoe die gebruikt kan worden door opleidingsteams.
Meer waardering kwaliteit onderwijs
Fred Feuerstake was als directeur van Rotterdam Business School (RBS) al nauw betrokken bij het programma Grip op Onderwijskwaliteit (GOS). Daarin werkten 28 opleidingen van Hogeschool Rotterdam van 2020 tot 2024 aan verbetering van hun onderwijs. Dat resulteerde in de publicatie ‘Tien mechanismen voor werkende onderwijskwaliteit’. Nu, een paar maanden later, verschijnt de gedeelde kennisbasis, opgesteld door de Expertisegroep Onderwijskwaliteit.
De expertise van lectoren als Dominique Sluijsmans (Integrale Curriculumontwikkeling) ziet Fred als heel waardevol en inspirerend. “Door de wetenschappelijke kennis binnen te halen en daarmee aan de slag te gaan, worden opleidingsteams geïnspireerd om los te komen van hun dagelijkse praktijk. En dat heeft heel veel waarde gehad. Niet alleen zijn de rendementen gestegen, ook de studenttevredenheid is omhooggegaan. De docenten die met het nieuwe curriculum aan de slag gaan waarderen de kwaliteit van hun onderwijs meer.”
"Door de wetenschappelijke kennis binnen te halen en daarmee aan de slag te gaan, worden opleidingsteams geïnspireerd om los te komen van hun dagelijkse praktijk.”
Kennisbasis omarmen
Nu het GOS-project is afgerond is het de wens van Fred dat de kennisbasis gaat leven binnen de onderwijsteams. “In de expertisekringen wordt door onderzoek veel nieuw inzicht opgedaan in wat wel of niet werkt en wat evidence informed is of juist niet. Daardoor hebben we een heleboel expertise in huis op voor ons relevante thema’s. We moeten ervoor zorgen dat deze kennis, zoals die is vastgelegd in de kennisbasis, de teams binnenkomt. En dat we de kennisbasis met de hele hogeschool omarmen, zodat we met elkaar vanuit een gezamenlijke onderwijskundige visie gaan werken in ons onderwijs.”
Krachtig
Doordat de kennisbasis voortkomt uit onderzoek binnen de opleidingen, is deze volgens onderwijsadviseur Winifred Paulis heel krachtig. “Onderwijsteams zullen veel dingen ongetwijfeld herkennen uit hun eigen praktijk. Daardoor zullen er ook mensen zijn die zeggen ‘dit weet ik al’, maar die herkenning is juist goed.” Ellen Klatter (lector Studiesucces) gooit een bekende spreuk van Johan Cruijff in de strijd: “Ik moet steeds denken aan die zin ‘je ziet het pas als je het doorhebt’. Je herkent dingen uit je eigen praktijk zodra je weet welke principes er mogelijk onder liggen. En op dat moment ga je ze ook méér zien en heb je de taal om ze te benoemen en met elkaar te bespreken.”
Vertaling naar praktijk kost tijd
Binnen de leergang curriculumontwikkeling werkte Dominique al met de kennisbasis van haar expertisekring. Daar ziet ze ook dat de inhoud grotendeels herkend wordt, maar ook veel vraagt in de vertaling naar gedrag in de praktijk. “Ik gun opleidingsteams rust en tijd om te begrijpen wat de onderliggende principes zijn van leren, onderwijzen en toetsing en wat maakt dat die ook werken. En dat docenten dan ook ruimte krijgen om te oefenen en te leren, want net als bij studenten kost leren tijd.” Winifred herkent dat: “Mensen – en dus ook docenten - willen graag snel een oplossing. Het is altijd moeilijk om vanuit visie en lange termijn te denken.”
Complexiteit van het vak
Docenten hebben een heel mooi, maar een ingewikkeld vak. Vakinhoudelijk moeten ze veel weten, pedagogisch en didactisch moeten ze goed aansluiten en dan volgt ook nog de vraag om onderwijs en toetsing te verbeteren, vertelt Winifred. “Als docenten ermee gaan werken zullen ze ervaren dat het hun onderwijs ten goede komt. En dat het bovendien ook heel leuk is om samen je onderwijs te verbeteren .”
Kleine interventies
Dominique benadrukt dat de kennisbasis bedoeld is als werkmateriaal. “Bij de hogeschool hebben we soms de neiging om te denken vanuit grote concepten, waarvan we niet precies weten wat daar de wetenschappelijke onderbouwing van is en welke problemen die gaan oplossen. Dat geldt ook voor vraagstukken rondom onderwijskwaliteit. Terwijl de oplossing vaak zit in kleine interventies in de klas. Wat maakt het nou dat de student wel graag naar het college wil komen? Waar heeft hem dat nu in gezeten? Ik hoop dat mensen door dit document liefde voor kennis krijgen. Het is zo heerlijk om jezelf te verdiepen in de vragen waarom iets werkt in de praktijk. Ik zie kennis als de Pokon van je onderwijspraktijk.”