De utopische beloften en dystopische gevaren van nieuwe digitale technologieën die ‘slimme’ diensten, producten, voertuigen, gebouwen of steden aandrijven, krijgen veel media-aandacht. Maar wat houden deze technologieën precies in en hoe beïnvloeden ze ons dagelijks leven? Kunnen we hen als burgers beheersen en vormgeven, of beheersen ze ons? In andere woorden: kunnen we deze technologieën die vaak als mysterieuze ‘zwarte dozen’ worden ervaren, transparanter en democratischer maken? Civic Prototyping probeert hier een antwoord op te geven. Het is een proceswaarbij stadsbewoners nieuwe toepassingen van technologieën op een verkennende wijze zelf ontwikkelen. Hiermee kunnen zij meer betekenisvolle diensten, producten, samenwerkingen en leefruimtes creëren en hun dagelijkse leven verbeteren. Een voorbeeld is een burgerinitiatief dat een zelfgemaakt sensorsysteem en een bijhorende app heeft ontwikkeld om niet alleen de veiligheid in de buurt te monitoren, maar óók de privacy van mensen respecteert. Het lectoraat is erop gericht om nieuwe methodes en instrumenten te ontwikkelen en te onderzoeken hoe zulke Civic Prototyping-processen in de stad gefaciliteerd kunnen worden.
Tomasz Jaskiewicz is sinds 2014 verbonden aan de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft. Als universitair docent heeft hij in zijn onderzoek en onderwijs altijd een sterke focus gehad op Explorative Prototyping als strategie voor het omgaan met de complexiteit die inherent is aan het ontwerpen van interactieve omgevingen. Parallel daaraan heeft hij inhoudelijk onderzoek gedaan naar sociale praktijken binnen flexibele kantoorecosystemen en 'slimme' stadscontexten. Zijn werk raakt thema’s zoals duurzaamheid, gedragsverandering, participatory design, het Internet of Things, kunstmatige intelligentie en big data. In 2012 is Jaskiewiczgepromoveerd aan de TU Delft, aan de faculteit Bouwkunde. Hier verrichtte hij onderzoek naar tools en methoden voor het ontwerpen van adaptieve gebouwen. Naast academisch werk heeft Jaskiewiczeen achtergrond in architectuur en stedenbouw en veel praktische ervaring met het ontwikkelen van experimentele architectuurprojecten, interactieve installaties en digitale ontwerptools.
“Om onze steden en gemeenschappen tot bloei te laten komen, moeten we ervoor zorgen dat technologische innovatie niet alleen aan de grote tech-bedrijven wordt overgelaten. Mijn ambitie als lector Civic Prototyping is om mensen in de stad actief te betrekken in het ontwerp, de transformatie en de ontwikkeling van complexe socio-technische ecosystemen waar ze zelf deel van uitmaken”, aldus Tomasz Jaskiewicz.
“Als gevolg van digitalisering en robotisering verandert de manier waarop we samen leven, werken en studeren. De opkomst van nieuwe technologieën heeft veel waardevolle kanten, maar kan ook een schaduwzijde hebben. Civic Prototyping is een belangrijk vakgebied dat de impact onderzoekt die zulke disruptieve technologieën op lokale gemeenschappen hebben. We zijn dan ook erg blij met de komst van Tomasz Jaskiewicz. Hij zal als lector ongetwijfeld een voortrekkersrol vervullen in het onderzoek naar hoe Civic Prototyping in onze stad kan worden toegepast en welke effecten dit kan hebben binnen de grootstedelijke omgeving”, vertelt Ron Bormans, voorzitter van het College van Bestuur van Hogeschool Rotterdam.