FOR ENGLISH SCROLL DOWN
Wat is Chanoeka?
Elk jaar vieren zo'n 14,8 miljoen Joodse mensen Chanoeka. Het is een feest van 8 dagen en 8 nachten dat meestal aan het eind van november of december begint. Het begin wordt gemarkeerddoor de 25e dag van de maand Kislev in de Hebreeuwse kalender, die is gebaseerd op de maancyclus.
Wat doe je voor Chanoeka?
Noam: “Chanoeka is voor mij vooral een familiefeest, we spreken altijd minstens een van de avonden af. Normaal gesproken op de laatste of eerste avond of wanneer er een in het weekend is. Er lag zeker meer nadruk op toen ik nog een kind was, naarmate je ouder wordt, vier je misschien steeds minder. Ik denk dat het de laatste jaren voor mij een reden is geworden om vrienden te ontmoeten en dat op een familiemanier te vieren.” Noam gaat verder met het uitleggen van de centrale traditie van Chanoeka, de verlichting van de Chanoeka, ook wel bekend als de Chanoeka menorah. Het is een negenarmige kandelaar en elke avond steek je een andere kaars aan totdat alle 8 kaarsen op de laatste dag branden. Met de negende kaars (de sjamasj, die dienaarkaars) steek je de andere aan. Deze traditie is gebaseerd op het oorspronkelijke verhaal waarom Chanoeka wordt gevierd.
Wat is het verhaal achter Chanoeka?
Chanoeka herdenkt de opstand van de Makkabeeën tegen de Griekse onderdrukker rond 200 v.Chr. De Makkabeeën waren een groep Joodse mensen die met hun opstand Jeruzalem bevrijdden en zo de Joodse inwoners hun rechten op religieuze vrijheid teruggaf.
Volgens het verhaal wijdden de Makkabeeën na hun succes hun tempel opnieuw aan God in. Om dat te doen moesten ze alle 8 kaarsen van de Chanoekiah in de tempel aansteken. In de tempel konden ze echter maar één pot olie vinden, wat niet genoeg leek te zijn. Vol vertrouwen probeerden ze het toch en tot hun verbazing bleven de kaarsen branden en niet voor slechts 1 dag, maar zelfs voor 8 dagen. Dit wonder werd aan God toegeschreven en resulteerde in de nu bekende traditie van het aansteken van Chanoekiah tijdens Chanoeka. Niet alleen het verhaal van de olie inspireerde de Chanoekiah-traditie, maar ook het eten!
Wat eet je tijdens Chanoeka?
Noam: “We eten tijdens het feest veel vettig eten, dat is wel lekker. We hebben bijvoorbeeld donuts, genaamd sufganiyot, en aardappelpasteitjes genaamd levivot.” Het eten dat tijdens Chanoeka wordt gegeten, is erg gevarieerd en hangt af van waar je vandaan komt, maar enkele andere veel voorkomende voorbeelden zijn matzo-ballensoep, een soep met knoedels en Knish, een eiernoedelpudding.
Noam: “De kinderen krijgen ook altijd echte munten of chocolademunten. En dan mogen we spelen met de dreidel.”
Het dreidel-spel is een leuk integraal onderdeel van familiebijeenkomsten tijdens Chanoeka, vooral voor kinderen. Tijdens dit gokspel zetten de spelers hun chocolademunten of -snoepjes in en draaien vervolgens de dreidel. De Hebreeuwse letter op de dreidel waarop hij terechtkomt, vertelt de speler wat die moet doen (meer toevoegen aan de weddenschap, de weddenschap winnen, enz.). Het spel wordt meestal door kinderen gespeeld, maar het kan ook een leuke tijd zijn voor het hele gezin, aangezien Chanoeka helemaal draait om samenkomen met degenen van wie je houdt.
Hoe vier je Chanoeka als internationale student?
Noam: ”Het is niet zo dat ik niet bij mijn familie kan zijn, want ik heb het gevoel dat ik hier een familie heb die ik heb geadopteerd, mijn vrienden. Markant voor Joodse mensen is dat er zich altijd snel een gemeenschap vormt, alsof we elkaar gewoon vanzelf vinden. We proberen tijdens de feestdagen samen te komen en te vieren en soms hebben we samen een grote maaltijd.”
Hoe vier je Chanoeka als internationale student?
Noam vertelt over haar vriendin Kèrèn, een joodse vriendin en student aan de WDKA, en haar huidige project over Chanoeka en de joodse cultuur in het algemeen.
Kèrèn omschrijft zichzelf als een joods person die opgroeide in Nederland. Op 14 en 15 december is haar huidige project over Joodse cultuur te zien in het Maaspodium. “Dit hele project ben ik begonnen omdat mensen niet genoeg weten over de Joodse cultuur. […] Hier zien mensen niet echt andere dingen dan stereotypen in de media.” Door middel van foto's, schrijven en tekeningen verkent Kèrèn het onderwerp van de joodse cultuur en de representatie ervan in verschillende contexten.
Als onderdeel van het project creëerden Kèrèn en Noam samen een Chanoekiah. “We waren aan het kijken in de kantine en we zagen acht kerstbomen en er kwamen er nog meer.” We dachten: waarom is er geen 'menora (Chanoekiah)'? Toen hebben we een menora gemaakt”
Op haar website beschrijft Kèrèn meer in detail over Chanoeka en het aansteken van de Chanoekal. Het doel van het project is om Chanoeka zichtbaarder te maken in openbare ruimtes en om een comfortabele, uitnodigende en inclusieve wintervakantiesfeer te creëren.
Kèrèn website
Namens het team INCLUDED wensen we iedereen die viert een fijne Chanoeka/Hanukkah Samech!
How do students celebrate Hanukkah?
Student editor Haris interviewed Noam a Jewish Israeli students from the WDKA, about what Hanukkah means to her and how she celebrates it now as international student in the Netherlands. Kèrèn ,who is a Jewish WDKA student that grew up in the Netherlands, shares some insight about her current art project on Jewish culture and Hanukkah.
What is Hanukkah?
Holidays are an essential part of cultures worldwide and every year 14.8 million Jewish people celebrate Hanukkah! It is an 8 day and 8 night long celebration that usually starts somewhere in late November or December. The beginning is marked by the 25th day of the month Kislev in the Hebrew calendar, which is based on moon cycles.
What do you do for Hanukkah?
Noam: “Hanukah for me is mainly a family celebration, so we always meet up at least one of the nights. Normally it would be maybe on the last one or the first one, or whenever there's a weekend. There was definitely more emphasis on it when I was a child and as you grow up, you maybe celebrate less and less. I think in the latest years it became a reason for me to meet up with friends and celebrate in a family manner.”
Noam goes on to explain the central tradition of Hanukkah, the lighting of the Hanukkiah, also known as the Hanukkah menorah. It’s a nine-branched candelabrum and each night you light another candle until all 8 candles are lit on the final day. This tradition is based on the origin story of why Hanukkah is celebrated in the first place.
What is the story behind Hanukkah?
Hanukkah commemorates the successful revolt of the Maccabees against Greek oppressor around 200 BCE. The Maccabees were a group of Jewish people who fought for liberation and their revolt liberated Jerusalem and gave the Jewish inhabitants their rights to religious freedom back.
According to the story, after their success, the Maccabees rededicated their temple to God and to do that they had to light all the 8 candles of the Hanukkiah in the temple. In the temple they could only find one pot of oil, which seemed to not be enough. In a leap of faith, they tried it and to their surprise the candles stayed lit and not for just 1 day, but for 8 days. This miracle was attributed to God and resulted in the now well-known tradition of lighting the Hanukkiah during Hanukkah. Not only did the tale of the oil inspire the Hanukkiah tradition but also the food!
What foods do you eat during Hanukkah?
Noam :” “We eat a lot of oily food during the holiday, which is nice. For example, we have donuts, called sufganiyot, and we have potato patties called levivot”
The food eaten during Hanukkah is very varied and depends on where you are from, but some other common examples include matzo ball soup, a soup with dumplings, and Knish, an egg noodle pudding.
Noam : ”Also, the kids always get real coins or chocolate coins. And then we get to play with the dreidel.”
The dreidel game is a fun integral part of family get-togethers during Hanukkah, especially for kids. During this gambling game the players bet their chocolate coins or candies and then spin the dreidel. The Hebrew letter on the dreidel that it lands on then tells the player what to do (add more to the bet, win the bet, etc.). The game usually is played by children but can also be a fun time for the whole family, since Hanukkah is all about getting together with the ones you love.
How do you celebrate Hanukkah as an international student?
Noam :” It is not like I can't be around my family, because I feel like I have a family here that I adopted, my friends. A big thing about Jewish people is that there's always a community, like we just find each other. We try to gather in the holidays and celebrate and sometimes we have a big meal together.”
Noam went on to talk about her friend Kèrèn, a Jewish friend and student at the WDKA, and her current project about Hanukkah and Jewish culture in general.
How do you celebrate Hanukkah as an international student?
Kèrèn is a student at the WDKA and describes herself as a Jewish person that grew up in the Netherlands. Her current project on Jewish culture is being exhibited at Maaspodium on the 14th and 15th December. “This whole project I started because people don’t know enough about Jewish culture. […] Here people don't really see things other than stereotypes in the media.” Through photographs, writing and drawings, Kèrèn explores the topic of Jewish culture and its representation in different contexts.
As one part of the project Kèrèn and Noam created a Hanukkiah together. “We were looking in the cafeteria and we saw eight Christmas trees and still more expanding. We thought, why isn't there a menorah (Hanukkiah)? So we made a menorah” On her website, Kèrèn describes Hannukah and the act of lighting the Hanukkiah more in detail. The goal of the project was to make Hanukkah more visible in public spaces and to create a comfortable, inviting and inclusive winter holiday atmosphere.
On behalf of the team INCLUDED, we wish everyone celebrating a Happy Hanukkah/Hanukkah Samech!