Veel mkb-ondernemers willen graag bijdragen aan de gewenste transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie. Deze ondernemers maken grote stappen als het gaat om het circulair vormgeven van hun productieprocessen, maar hebben het moeilijk als het om de financiering ervan gaat. Vaak lukt het bij de start nog om financiering te krijgen, doordat er dan veel startupfinanciering- en subsidiemogelijkheden beschikbaar zijn. Zodra de circulaire mkb-bedrijven echter overgaan naar de scale-up fase wordt het lastiger. Het verkrijgen van normale bankfinanciering voor hun circulaire businessmodellen blijkt moeilijk.
Vooral circulaire mkb-bedrijven die werken met het verdienmodel Product as Service (PaaS) ondervinden daar hinder van. Bij dit verdienmodel blijft de fabrikant de eigenaar van zijn producten. Zijn klanten maken gebruik van de producten en betalen voor dit gebruik en de ontvangen services, zoals onderhoud en reparatie. De producten worden na afloop van de contractperiode door de producent teruggenomen en opgeknapt en daarna opnieuw in de markt gezet. Door deze constructie blijft de fabrikant ‘in control’ over de levensduur van de producten, het onderhoud en de reparatie ervan.
Een belangrijke reden van de terughoudendheid van banken bij de financiering betreft de door banken moeilijk in te schatten risico’s die aan circulair ondernemen kleven. De toekenningswijze van financiering door banken is nu nog vooral op zekerheden (activa) en nabije inkomsten gebaseerd en veel minder op verder in de toekomst gelegen kasstromen. Dit werkt in het nadeel van mkb-bedrijven met circulaire verdienmodellen zoals Product-as-a-Service (PaaS), omdat de kasstromen dan uitgesteld zijn. De producten worden namelijk niet in één keer verkocht maar verhuurd of geleased.
Ook de ketens waarin circulaire mkb-bedrijven dikwijls met elkaar samenwerken maakt de financiering ingewikkeld, omdat samenwerking met andere ondernemingen ook afhankelijkheid en daarmee risico betekent.
Verder is het voor banken lastig om de restwaarde van de producten van de circulaire mkb-bedrijven in te schatten: zijn de producten of hun componenten wel zo makkelijk te hergebruiken als wordt beoogd? En hoe goed gaan de gebruikers met de producten om? Is bij slecht gebruik de restwaarde nog wel zo hoog als beoogd?
Door hun circulaire businessmodellen beter onderbouwen, zodat voor banken inzichtelijke business cases ontstaan waarin de risico’s waar de banken op stuiten beter worden uitgelegd en onderbouwd. Door te onderkennen wat belangrijkste obstakels en hindernissen voor banken zijn en hierop te verbeteren, verminderen zij het risico voor de bank en vergroten zij hun kans op bankfinanciering. Immers, onbekend maakt onbemind.
In dit project onderzoeken we de problemen die scale-up circulaire mkb-bedrijven ondervinden bij het aantrekken van bankfinanciering en helpen wij circulaire mkb-bedrijven helpen bij het beter onderbouwen van hun business case, zodat de toegang tot financiering wordt vergemakkelijkt.